lunes, 5 de agosto de 2013

O NOSO IDIOMA GALEGO ANCESTRAL

O NOSO IDIOMA GALEGO ANCESTRAL
Otros dirán lo que quieran,
pero esto es lo nuestro más cercano,
y lo ha sido por muchos siglos.
Yo no quiero perderlo.
Se trata de algo que es todo vida, música, gusto y amor.
Eso es nuestra lengua.
Autor: Dr. David Francisco Castro iglesias.

INTRODUCCIÓN
Esto es lo que no estaba: lo más importante y significativo de la lengua gallega, lo que hemos
hablado y disfrutado en su más hermosa vitalidad, gracia y utilidad, con toda la “retranca”
que le es natural, eso está aquí y ahora.
No es un código, es una lengua viva y vivida desde la raíz.
Otros dirán lo que quieran, pero esto es lo nuestro más cercano, y lo ha sido por muchos siglos.
Yo no quiero perderlo.
Cualquier palabra que nació latina, cuando muere a su primera vida y resucita luego, por
ejemplo, en la última aldea de Galicia, al pasar por el oído musical y el gusto de sus habitantes,
se transforma de mil maneras y cambia como ser vivo y útil que es: sin pudor, ni ley de hierro
duro y muerto.
Se trata de algo que es todo vida, música, gusto y amor. Eso es nuestra lengua.


AUTOR DA OBRA: D. DAVID FRANCISCO CASTRO IGLESIAS,
82 ANOS .
Año 2010.


PALABREIRO
Á- Ala de ave
Á toa- A lo loco
Abade- Fraile, abad, religioso consagrado.
Abafado de fume- Ahogado con el humo
Abafar- Ahogarse de calor.No respirar
Abalaiñas- Mariposas.Moscas del maiz
Abalar- Sacudir un árbol para recoger la fruta
Abalorios- Adornos
Abancar - Pasar a pie un obstáculo
Abandallado- Derrumbado
Abandallado-Descuidado
Abanexar- Abanicar. Avisar con la mano
Abanexo-Abanico
Abeacas- Parte del arado
Abeas- Avena brava
Abelleira- Donde están las abejas
Ablancazado- Blanquecino
Abogosa- Abogada
Aboiar- Con poca cabeza
Abollar- Flotar
Abotonar- Abrochar
Abortón- Malnacido
Abranguer- Incluir, alcanzar
Abrótano- Hoja de planta
Abrotias- Flor
Abundosa- Abundante
Acaroado- Cogido de cerca, aprovechado
Acarón- Al lado
Achamar- Llamar algo o a alguien, atraer
Achandar- Allanar
Achantado- Cuando se le ponen divisiones o lindes
Achegas- Acercamientos
Achicoria- Cereal de avena, sustituto del café
Achuela -Azuela, hacha horizontal para “cabar” la madera. Usada para zuecas.
Acibeche- Azabache
Acibo- Acebo
Acirrar os cans- Azuzar
Aconchegar- Acercar
Acubillar- Arrimar tierra
Acumiñar- Colmar de tierra
Acuñar- Poner cuñas
Adibal- Cuerda para el carro
Afiadoiro/a- Piedra fija para afilar
Afillado/a- Ahijado/a
Afogado- Ahogado
Afoga-lo can- Tener relaciones
Afogar de vez- Ahogarse del todo
Afogueira- Ahogo, sin aliento
Afogueirar- Hacer hogueras
Aforcado- Ahorcado
Afoute-Valiente. Decidido
Afuciñar- Caer de narices
Afumar- Poner humo
Agacharse-Esconderse
Agacho- Escondrijo
Aganacán- Cuello. Corbata
Aganar- Ahorcar
Agargallar- Reír a carcajadas
Agatuñar- Escalar, trepar como un gato
Agoiro- Miedo. Hechizo, algo que se adivina. Angustia
Agolipa- Se atraganta
Agre coma rabo de can- Agrio
Aguabicheleite- Leche con agua
Aguachada- Con mucha agua, diluida
Aguachirla- Con mucha agua, aguada
Aguaneira- Rata de agua
Aguas quentes- Tisanas
Agudo- Listo
Agüiña- Bebida alcohólica de Navidad
Agulipa- Atraganta
Agurgullar- Brotar agua espontaneamente
Aguzar- Afilar, afinar el oído
Aillado- Aislado
Aire de morto- Enfermedad, infeccion. Está cerca la muerte
Aixada- Herramienta para rozar y cortar tojo.Azada
Alacrán- Cienpiés
Alaiar- Lamento, lamentarse
Alancado- Roto, herido
Alantroado- Aventajado, rico. Aprovechado
Alba- Indumentaria clerical
Albariza- Colmenar
Alboia/o- Nave para animales, cobertizo
Alburuxar- Ver el alba del día. Ver amanecer
Alcanadre- Toponímico
Alcumar- Apodar
Alcume-Mote, alias, apodo
Aldraxada- Ultrajada
Aldraxe- (con geada)Trapallada
Aleixado- Golpeado, herido
Alfeizar- Quicio de la ventana, donde se apoya para ver fuera
Almáciga- Monte rapado, regadío, semillero
Almofada- Almohada
Almuiña- Molinos
Aloitas- Juegos de lucha
Alpargatas- Zapatillas de tela
Alpendre- Cobertizo
Alpendre- Palleira
Alporizado- Nervioso
Alvariza- Colmenar
Amata do burro- Herida
Ambruesas- Cerezas
Ameixeira- Ciruelo
Ameneiro- Abedul
Ameter- Aumentar caudal o el flujo
Amito- Indumentaria clerical
Amoado- Masa de filloas
Amolado - Fastidiado, molesto
Amorias- Moras
Amorriñado- Deprimido
Amortuxado- Moribundo
Anda en van- Vacío. Moler sin grano
Andares de una piedra: Leiva-sentido horizontal ; trinca-sentido vertical
Andazo- Epidemia
Anexo- Parte de la parroquia no principal
Anganido- Enfermedad, estar débil por un meigallo
Angazar- Rastrillar
Angazo- Rastrillo de mano
Angú- Masa de maiz
Aniñador- Huevo que se pone para que la gallina ponga otro allí
Aniñarse- Encogerse, meterse en el nido
Antepeito- Antepecho
Apagavelas- Narigudo.Instrumento para apagar velas de cera
Apalabrar- Dar su palabra
Apalpuxo- Que tiene las manos largas, parpador
Apañado- Lo justo, ni más, ni menos. Tipo ordenado y cuidadoso.Habilidoso,mañoso
Apañar- Recoger fruta, etc.
Aparello- Aparejo para subir o bajar carga
Apestillar- Poner pestillo
Apeteirado- Picoteado
Apeteira-las-frutas - Frutas picadas por los pájaros
Apiollarse-Coger piojos, tener manchas como de piojos
Aplicache-o conto- Aplícate el cuento
Aprouxar- Apresar con las dos manos
Aprouxe- Capturar con dos manos
Aqueloutrado- Acomodado
Arado- Constelacion de estrellas
Arados de pao- arados de madera
Aragán-Perezoso, vago
Arañeira- Tela de araña
Arca da sangue- Pericardio
Aturar- Soportar
Arreo da besta- Montura
Areeiro- Arenal
Armar o belén- Armar un lío
Armadanzas- Liante
Armar o vindeover- Hacer una escena
Armáchela boa- Armar un lío
Ármate de pacienciaÁrmate
de coraxe-
Arrangallado- Como si le dieran un estacazo
Arremeter- Lanzarse
Arrenda- Sachar por segunda vez
Arrepío- Repugnancia. Miedo
Arrioguincho- Insulto
Arripiar- Cuando se encogen las hojas del maíz por la sequía
Arroallo- Poso del vino y otros líquidos. Restos
Arroba- Medida de peso
Arrochar- Secarse los frutos del campo, cuando se encogen las hojas por la sequía
Arrollar- Llover
Arroutada- Locura
Arrumbar- Retirar, colocar
Artesa (do pan)- Arca
Artimañeiro- Manitas
As alegrías- Pulmones
Ás apalpadas- A tientas, sin ver
As bufas- Las narices
As calzas- Parte del pie hasta el tobillo
As cirolas- Calzón que no cubre el pie
As chamuscas- A chamusquina
As cordas do pescozo- Esternocleidomastoideo
As crianzas- Niños
As mangas do demo- Lejos
As marxas- Manchas en la cara, monte
As mazás do cú- Las nalgas
As pedras non falan, pero choran ás veces
As penices- Despeñadero
As picadas- Toques de campana para llamar a misa
As vacas remoen- Rumiar las vacas
As ventás do nariz- Aletas nasales
As vexigas- Ampollas de viruela
Alboiar-Con poca cabeza
Altramuz- Planta o fruto de la planta
Asemolado- Como la sémola
Asilvestrado- Salvaje
Asinar- Firmar
Asoballado- Pisoteado,sometido
Asombrar- Admirar
Asubiote- Planta medicinal
Asulagar -Inundar
Atabanado- Atontado y lento
Atacoado- Atascado
Atacoar- Poner tacos, atascar. Llenar
Atadeiras do zoco- Cierres o ataduras del zueco
Atalaia- toponímico
Atalancado- Preso, aprisionado
Atallar- Alcanzar. Cortar el paso. Adelantar
Atarazana- Rueda de afilador
Ateigado- Muy lleno
Ater o cabirto- Ponerlo a mamar
Aterroado- En terrones
Aterroar- Tirar terrones
Atinar- Acertar
Atiza-lo candil- Idem
Atofegar- Ahoga un incendio, dejar sin aire, sin oxígeno. Impedir la respiración
Atoleirar- Facer toleiras
Atollado na lama- Atascado en el barro
Atoutizarse- Ofuscarse
Atrollar- Superar la inundación
Atronado- Que va a caer una tronada
Atronar- Como un trueno
Atrouxar- A, ir bien dispuesta. Arreglarte
Atruxar/Aturuxo- Desahogo. Relincho humano
Atufado- Valiente
Atufar- Asfixiar
Atuido- Atascado
Atume- Atadera
Aturar- Sufrir, aguantar
Aturrar- Aguanta
Aturullarse- No saber seguir
Aturuxan as bestas- Gruñen los animales
Aturuxar- Hacer un relincho humano
Aturuxo- Relincho humano
Atusar- Acariciar las barbas. Alisar
Atutexar- Tutear
Atutiar- Tratar de tú a tú, despreciar
Augas pelantes- Tisana, agua hirviendo
Aunar- No comer
Auno- Ayuno
Aurogo/Ourego- Orégano
Ave da rapiña- Ave de presa
Aveacas- Orejas del arado que separan la tierra
Avefría- Migratoria
Aveleira- Avellano
Avesona- Insulto, papanata
Avezado- Acostumbrado
Avichucho- Animalucho
Aviñado- Color o sabor a vino
Axeitado- Acomodado
Axeitos- Acomodos
Axoa galiñas- Valentón
Axoar- Espantar las gallinas
Axusta e compon- Cerrar un negocio
Axustar- Negociar
Azalgado- Harto de comer
Azoar- Encrespar, excitar, incomodar a las abejas,azuzar
Babea- Caer la baba de tener odio
Babear- Caer la baba
Badal de campana- Badajo
Badalada- Golpe de badal, toque de campana
Baduar- Hablar, hacer ruido, balbucir
Bagazo- Lo que queda de exprimir la uva para el vino
Baguera- Refajo de mujer
Bailarisco- Juguete, trompo
Baixeira- Ropa interior
Baixeza- Desprecio
Balandrán- Guardapolvos clerical
Balbordo- Ruido fuerte
Banco de matar porcos- Idem
Banco escañil- Banco semejante a la trona
Banco mazadoiro- Banco de mazar el lino
Banco sentadoiro- Banco para sentarse
Banda- Indumentaria clerical
Bandallada- Dejado, descuidado
Bandallo- Despojo. Ser una calamidad
Bandullo- Barriga, vientre
Bandullo de rico- Barriga de rico, barriga grande
Barateiro- Barato
Baraza- Cuerda de tela o fibra
Baraza de lan- Débil
Barbacana- Semejante al saltamontes en verde
Barbas de raposo- Hierba filiforme en los tojos
Barbas tristes- Insulto
Barbatesa- Mantis religiosa
Barbearse -Afeitarse
Barbicas- Con poca barba
Barca- Barcaza
Barcala-Toponímico
Barquinazo- Bombazo. Ruido muy fuerte.Estallido
Barra- Entretecho del almacén o de las cuadras
Barra- Techo del almacén, de las cuadras
Barrafundeando- Protestando
Barrancada- Gran barranco
Barreira- Sitio con barro
Barredoiro- Trapo viejo atado a un palo y mojado en agua usado para barrer el horno
Barriga contenta- Haber comido
Barrufadas- Fanfarronadas
Basoira de xesta- Escoba de xesta
Basto- Tupido, con muchos árboles
Bataneiro- Batanes
Bater os cornos- Tropezar
Bateulle na testa- Le pegó en la frente
Batifondo-Lío ruidoso
Batifundio- Lío sonoro
Baxaroucas- Inflamaciones, bultos, rojeces
Bazuncho- Insulto. Barrigudo
Bebedoira- Bebida. Botellón
Bebellosventos- Altanero
Beber á catalana- Por porrón
Beca- Adorno clerical, estola con dos rabos que cuelgan por detrás
Beche das cabras- Barbas de cabra
Belisco- Pellizco
Ben atrouxado - Bien vestido
Benia vos- Gracias a vosotros
Bercellada- Todo verduras. Berzas cocidas
Bergas - Carballo. Base de fábrica
Bermella- Nombre de vaca
Berraco- Cerdo en celo
Bérragos- Crisálidas de moscardón que se incuban bajo la piel del animal
Berrear- Cantar a gritos, sin arte, como un becerro
Berros- Tumoraciones de moscas, sus crisálidas
Berrugas de buxo- Verrugas de boj
Bertolameu- Bartolomé
Besbello- Gusano que se usa de cebo para la pesca. Crisálida de libélula
Besta vella non cambia de paso
Betanceiro- Cerezo de buena calidad
Betexos- Preparativos, conjunto de cosas que se necesitan para hacer algo, preparativos
Betún- Tinte del calzado
Bícalle a peana ó santo- Besarle la peana al santo. Pasarse
Bicharachada- Conjunto de animales
Bicheirada- Todos los animales de la casa
Bichoco- Germen
Bieiteiro- Cichote, sámago, sabuqueiro
Bigorna- Horma de zapato. Zafra de zapatero
Bincha- Vejiga de cerdo
Biqueira (zoco)- Parte delantera del zueco
Birbirichiña- Femenina, genital femenino
Birbiricho- Berberecho
Birimbao (tócalle o)- Instrumento musical de barro que se sopla
Birrete- Adorno clerical,tocado
Blandón- Cirio
Berlina- Preferencia, en un autobús
Botar a bendición- Casar
Biduido- Sitio de bidueiros
Baticola- Amarre de cola de caballerías
Bó- Bueno
Bo é, Dio- lo pague!- Bueno es, Dios lo pague
Bo levar- Cómodo
Boana- Élice para jugar los niños, juguete volador
Bocado de Adán- Nuez
Bocarrachada- Boca rota (apodo), que habla por los codos
Bochas- Ampollas en manos y pies
Bocoi- Recipiente grande para el vino
Boi de todas- Mujeriego
Bolo da lareira- idem
Bolo do forno- idem
Bolo do muiño- Bollo de molino
Bolo preñado- Bollo con chorizo dentro
Bomba de palenque- Idem
Bombo cheo- En cinta
Bonete- Tocado clerical con 4 picos
Boquexos- Cuando el pez expira su último aliento, expirar como el pez. Bostezar
Borda de cheo- Desborda de lleno
Bosteira- Caca de la vaca
Botacarallos- Mal hablado
Botachurros- Cocinero
Botafumeiro- Incensario
Boticallada- Pócima
Baticanazo- Golpe de autoridad del Vaticano
Bótalle o boi á vaca- Juntarlos para la fecundación
Bótalle o rastro- Para parar el molino, un rastrillo que cortaba el chorro de agua del molino
Botarate- Informal, falso
Botoume na cara- Encaró
Boquexar- Bostezar
Bouza- Paso estrecho al público, agreste
Braña- Charca
Brañas de Porrido- Topónimo
Brañeira- Campo encharcado
Brazo en estribeira- Brazo en cabestrillo
Brincadeira- Juego
Brincadillas- Insulto
Brinqueta- Juerga
Broa- Borona. Brona. Pan de millo
Brocha- Enganche del carro
Broullón- Lío. Ola de mar
Brúa coma un boi saído
Bruar- Berrear
Brutamonte- Salvaje
Bruxas fora- Idem
Bruxería- Mal de brujas
Bruxo/a- Brujo/a
Bubela- Abubilla
Buche feliz- Que ha comido. Político con un buen puesto
Bufar- Soplar
Bufardo- Ojo de buey, ventana redonda
Bugallo- Escrecencia del roble
Buguina - Bocina
Bulir- Actuar, Apurar, que vayas rápido
Burricallo- Burro malo
Burro de madeira- Dispositivo para serrar.
Búscalle o queiro- Búscale el quiero
Buvela- Abuvilla
Buxa- Taco de buxo donde dá vueltas y apoya el ferro del molino de agua
Buxaina/Bailarisco- Peonza pequeña
Buxeiro- Agujero
Cá- Imposible
Fonduxe- Fondo sórdido de algo
Caballóns- Parcelación del palleiro
Cabalo do demo- Libélula
Cabalo grande burro non é- Distinguir
Cabalo rinchon- Semental
Cabañons- Armazón de palleiro
Cabazo- Cesto de la roldana
Cabaza- Calabaza
Cabecho de vela- Cabo de vela
Cabo furriel- Gallego con mando
Cachafeiro- Cachar
Cachéame- Revísame
Cachequí- Voz para espantar los cerdos
Cachourizo- Ourizo cacho, arbusto venenoso. Cabeza dura,tosco
Cachovicho- Animal grande
Cacharozas- Toponímico
Cagalloeira- Cagada
Cadabullo- Donde comienza el arado en la finca, donde se empieza a arar.
Cadea de frade
Cabra da rala- Cabra con calvas. Con sarna
Caganaescaleira- Insulto
Campo de Xiniquí- Topónimo
Cabalar- Sitio de caballos
Caldo engrelado- Caldo mal cocido, cocinado con la tapa puesta.
Caldo papudo- Caldo con harina de maiz para que coja consistencia
Calexa- Callejon o paso estrecho
Callato- Bastón
Calleira- Con callos
Callimbre- Piedra grande
Callos- Durezas en manos y pies
Calquera cousa- Cualquier cosa
Calzada- De piedras en serie
Calzas pretas- En apuros
Calzo- Cuña para ayudar
Cambota- Campana, chimenea
Camiño trillado- Usado
Campaíña- Campana pequeña
Campaiña- Campanilla
Campanada- Escándalo, noticia
Campanario- Finca junto al campanario
Can da rabia- Rabiado
Can da sarna- Con sarna, sarnoso
Can de matar gando- Mata ovejas calladito, como los lobos
Can de ninguén- Insulto. Perro de nadie. Solitario
Can- Décima parte de una peseta. Perro
Can doente- Perro rabiado, que tiene la rabia
Can rabelo- Sin rabo, con fama de malo
Can reloucado- Perro rabioso
Can sin dono- Idem
Canado- De canle, medida de líquido o grano, lo que cabe en una seccion de tubo o
teja o "canle"
Canal do Lombo- Espina dorsal
Canal do peito- Entrepechos
Canasto- Hórreo pequeño y redondo de varas y paja, para secar el maíz
Canda min- A mi lado
Candea- Flor del castaño.
Candeninguén- Solitario. Insulto
Candieiros- Piernas de mujer
Candil de sebo- Idem con sebo de cabra
Candilexa- Luz de farol de molino
Candonga- Ofensa. Mujer en celo
Caneco- Canada ou canle pequeña para beber
Caneiro- Canal de agua
Caneiro esbarrancado- Destruído
Canga do porco- Lastre de cuello para que anduviese poco
Cangallas- Instrumento para unir las vacas del yugo al carro
Cango- Traviesas del tejado
Canícula- Niebla por gran calor
Canivete- Tubo de cohetes con hilo fuerte enroscado
Canle- Canal de agua
Cans de palleiro- Sin raza
Cansavacas- Pesado
Cantadeira- Parte del carro
Cántalle no papo- Se lo comió
Cantaruxa- Cantante de poca monta
Cantaruxar- Canturrear
Cantaruxeiro- Cantante
Cantinela- Canción
Cañizo- Estera sobre el lar, canizo
Caño da orina-Uretra
Cañota- Conjunto de brotes de toxo. Bastón
Cañotas- De Pedre, gentilicio
Cañoto- Cepa del árbol, tocón
Capa- Piedra que cubre
Capa pluvial- Indumentaria clerical
Capazo-Bolsa
Capealzo- Pareja del dintel
Capellan- Cargo eclesiástico
Cara abaixo- Hacia abajo
Cara acá- Hacia aquí
Cara alá- Hacia allá
Cara arriba- Hacia arriba
Cara de lúa chea
Cara de moucho
Cara de porco
Cara de sapo
Carabanchas fritas- Espárragos verdes fritos
Carabilla-Cierre
Carabillada- Protesta. Ofensa
Carabina-Cuidadora de una chica con novio, defensa de la virtud.
Carabuña-Hueso de cereza
Carabuñar-Añadir una parte a una herramienta desgastada
Carafuncho- Grano
Caralloutadas- Barbaridades
Caralloutado- Enbrutecido
Caralloutou- Bruto
Carapacho- Aspecto
Carapucheira- Gallina con gorrito
Carapucho- Coraza de juncos para la lluvia
Caravel- Clavel. Se le llamaba a la rosa
Caraveleira- Planta de claveles. Se le llamaba al rosal
Caravilla- Cierre
Caravillada- Protesta
Carballa redonda- Toponímico
Carballeira (ou carballa) de San Blas- Toponímico
Carballeira- Robleda
Carballo cerquiño- Roble de hoja peremne
Carballotes- Robles medianos que doblegan
Carda cos pes- Frota los pies al caminar
Cardar- Ordenar, peinar la lana con las cardas para hilarla luego
Cardas da lan- Peines de largos dientes para peinar lana
Carme- Carmen
Carne do caldo- Idem
Carne do pescozo- Mala
Carolo de pan- Pedazo
Carozo- Hueso
Carpíns de lan- Calcetínes de lana
Carqueixa- Planta silvestre
Carracho- Garrapata: muerde, chupa y engorda
Carranchapernas- Piernas abiertas, poca cosa
Carrascal- Donde hay carrasco
Carrasco- Planta silvestre, arbusto
Carraxa- Verguenza
Carreiro mallado- Camino conocido
Carreto- Transporte en cooperativa con carros de vacas
Carricoba- Corte brusco de terreno
Carrillos- Mejillas (cara)
Caruncho- Cornezuelo del centeno
Casal- Casa grande
Casarello- Casas pobres
Casarola- Casita
Cascabullo- Niño revoltoso
Cascallos- Escombros
Cascarilla- Tisana de pobres,hecha con cáscara de cacao
Cascarilleiro- De Coruña
Casco- Pedazo de algo. De caballería
Caseiro- Criado con casa
Cáseque- Casi. Ej. cáseque todos fomos emigrantes
Casoiro- Casamiento
Caspurrias- Poca cosa
Casqueiro- Superficial, que te toca superficialmente, casi sin daño
Casqueiro- Tabla incompleta, mal terminada, con cáscara de pino
Castañas- Castañas
Castañazo- Golpe, tortazo
Castañetar os dentes
Castañetear-Tocar castañuelas
Castañolas- Castañuelas
Castiñeiro- Castaño
Castelo- Castillo
Castrapo- Hablar mal el castellano
Casulla- Indumentaria clerical
Catafalco- Armadura de funeral
Catapiollos- Dedo gordo de la mano
Catequí- Para espantar a los cerdos
Catinga- Olor a humano
Catón- Libro de lectura infantil
Catrapún- Galope
Catuxa- Nombre de muñeca
Cauzoeira- Cancilla sobre un eje que gira
Caxoto- Pedazo de jamón
Cazarola- Cazuela
Cazaroleiro- Cocinilla
Cazoleiro- Amigo de la cocina
Cear- Ir para atrás. Cenar
Cebolas- Cebollas
Cecimbre- Rama de árbol
Cegoto- Que ve poco y mal
Cenestro- Mala costumbre
Centafollos- De cien hojas
Cereiro- Castraba colmenas, cortizos y hacía velas
Cereixas de betanzos- Grandes
Cereixeiro- Cerezo
Cereixo betanceiro- De frutos grandes
Cerilloto- Vela elemental
Cerne- Parte central de madera noble, compacta y dura que está en el corazón del tronco
Cerrepechado- Cerrado de niebla
Cesta - Mas grande que el cesto
Cesta de Vergas- Cesta de ramas de roble joven
Cestilla- Cesta
Cesto coleiro- Cesto colgante
Cesto da feira- De dos tapas
Chá- Llano
Chachiña- Muchacha
Chafulleiro- Desordenado
Chairo- Terreno plano
Chal- Prenda que cubre
Chalán- Tratante
Chamadoira- Llamador
Chamadoiro- Vara de regular el grano (molino)
Chamar as vacas- Guiar a las vacas
Chamar- Conducir el rebaño, guiar
Chamar- Invitar. Ej. Chamar a bailar, chamar ós curas, chamalas vacas, etc
Chambergo- Abrigo
Chambón- Desordenado. Manazas
Chambra- Blusa
Chamiceira- Esqueletos de tojos a medio quemar
Chamizo- Esqueleto de tojo a medio quemar
Champurriar- Hablar mal
Chamuscas do porco- Fento o paja para quemar las cerdas
Chamusco- Medio quemado
Chamusquina- Medio quemado
Chan da veiga- Toponímico
Chan- Suelo
Chantas- Divisiones
Chanzos do santo- Andas
Chanzos-Travesaños, pariguela
Chapacuña- Muro de contención para embalsar agua
Chapacuña- Presa, represa
Chapodar silvas- Cortar de un tajo
Charnela- Que abre y cierra una cosa según se use (tarabelo)
Charqueiros- Charcos
Charramandusca- Mando político
Charrisca- Gallina con las plumas revueltas
Chatolas- Para poner en los zuecos, de refuerzo
Chau,chau- Adios
Chamar a bailar- Invitar a bailar
Chamar invitados- Invitar a una fiesta
Chamar as vacas- Conducir las vacas tirando de la cuerda
Chamar os cans- Llamar a los perros
Chavella- Parte del carro, llave
Chavellos- Dientes delanteros superiores
Chégalle ben- Tiene bastante
Cheira cús
Cheirento- De cheiro
Cheiro a flor de toxo- Olor a flor de toxo
Cheiro a loureiro
Cheiro a romeu
Cheiro a ruda
Cheirón-Que usmea
Cheirume- Mal olor, olor repugnante
Cheirumes- Fragancias, olores
Chencha- Talento, cabeza
Chepa- Joroba
Chepudo- Jorobado
Cheura- Comilona
Chías- Pájaros pequeños
Chicar- Tocar
Chicha- Carne
Chicharro- Jurel ,Chicharro
Chideiro do carro- Parte do carro
Chieiro do carro- Parte del carro
Chiflo de capador- Armónica
Chigre- Aguachado, aguado
Chilindradas- Vanidades, de poca monta
Chilvirigís- Poquita cosa , flacucho
Chimpar- Tirar, hacer que caiga
Chinazo- Golpe
Chinchoeira- Pajarillo
Chío de moucho- Mala suerte
Chío- Queja
Chirimbolo- Comodín del lenguaje para una cosa. Poco, insignificante, juguete
Chirimías- Especie de cornetas, únicas de la catedral de Compostela
Chirimoque- Juguete
Chiripa- Suerte
Chiringolo- Chaval
Chirla- Astilla, pedazo pequeño de piedra
Chíscame o ollo- Hazme un guiño
Chiscar os ollos- Guiñar
Chisco- Poco
Chisme- Cuento
Chismorroteo- Cuenteo
Chispa- Nombre de perro
Chisparrastrazo- Rayo que cae y daña algo
Chisporrotea- Que hecha chispas
Chisqueiro- Encendedor de pedernal. Pedernal.Mechero de pesca
Chiva- Mechón de pelo en el mentón de cabra
Choca- Cencerro. Normalmente de vaca
Choclear- Propio de gallinas
Chocolateira do amo- Puchero de barro sin patas, con agarradera, sitio para decantar o picho.
Choiar- Trabajar
Chope- Bo negocio
Chopiño de viño- Copa
Choqueira- Persoa de Redondela
Choreira- Llorada
Choriño- Superficial
Chorisma- Flor del tojo
Choro amañado- Falso
Choro sentido- De dolor
Choromicar- Lloriqueo
Choromico- Llorón
Choromiqueiro- Llorón
Chorra- Suerte, azar
Choscar o ollo- Pretender
Chosco- Un sólo ojo
Chotacabra- Cuando las cabras se dan con la testuz
Choucha- Persona informal
Chourizada- Chorizada, muchos chorizos, mondongada
Chousa- Monte.
Chovisca- Llovizna
Chovisqueira- Llovizna
Chucello- Cuadra pequeña
Chuleteiro-Para chuletas. Parrilla
Chulo-Nombre de perro
Chupalatrina-Al baño a fregar
Chupar cadea-Estar preso
Chupiño-Trago
Churra- Galliña
Churrichurri- Salsa
Churruchao-Baile galego
Churrusqueira-Conquistadora
Churuma/ chorisma- Flor del tojo
Chusca- Simpática
Chusma- Grupo de gente
Chuzo- Pincho
Cichacroios- Tirapiedras
Cichapedras- Tirapiedras
Cichar- Expulsar líquido
Cichotazo- Chorro
Cichote- Juguete que tira agua
Cichoteiro- Arbusto que da madera para cichotes
Cimeira- Cimera
Cincerrada (o cencerrada)- Molestia a los novios tacaños
Cincha- Cinto de caballo
Cíngulo- Indumentaria clerical
Ciringallo- Colgante
Chirimbolo- Bola
Caramuxa- Berberecho
Cirijuela- Ciruela
Ciringallo- Masculino, pene
Cirolas- Pantalón
Ciscar- Embarrar, ensuciar. Caca
Cisco- Hoja de pino. Restos de leña
Claro - Division del hórreo donde caben 100 ferrados de millo aproximadamente
( para comer 5 personas todo el año)
Claro de maís- Parte del hórreo
Claro=100 ferrados de millo
Clavos de burro
Clavos de carro
Clavos de ferradura
Clouquelea- Clueca
Clouquelear- Lo que hace la gallina clueca
Cóbados- Codos
Cobertor- Manta
Coce cornos- Cocinero
Cochambre- De cocho.
Cochiqueira- Cuadra de cerdos
Cochofrito- Exquisited
Codeseiro- Plantas de codesos
Codia- Corteza del pan
Coitadiño- Pobrecito
Collarino- Indumentaria clerical
Collizo- Infección en dedo
Colmar- Cubrir un techo con colmo, cubrir con paja
Colmo- Paja de centeno o trigo
Colorinchos- Colores raros, colorines
Colgarexo- Cosa que cuelga
Comadre- Madrina
Comecartos- Tragaperras
Comichón- Picazón
Comichura- Oportunistas. Piojos, pulgas y garrapatas que puede tener una res
Compadre- Padrino
Compango- Bocadillo
Compoñedor/a- El/ la que compone huesos, fracturas, arreglar, disponer luxaciones
Comporta- Tapadera del agua
Compre - Conviene
Concha de sibia- Remedio contra la ceguera
Conchabados- Conjurados
Conchis- Caramba
Congostra- Callejon o paso estrecho, desfiladero
Connosco- Con nosotros
Contarallada- Cuento complicado
Contaralleiro/a- Cuenta cuentos. Dicharachera
Contra leito- Parte superior y opuesta de la parte donde descansa la piedra
Contra xolla- Contra rodilla
Contraforte do zoco- Parte que cubre el talón
Convosco- Con vosotros
Conxanido- Condenado
Conxuro- Conjuro
Coraxe- Ánimo
Cordas do pescozo- Cuerdas del cuello
Cordazo - Golpe con cuerda
Coresma- Cuaresma
Cornelleiro/a- Habas y judías verdes
Cornello do centeo- Cornezuelo ( sive como cardiotónico)
Cornellos cocidos- Judías cocidas
Cornellos- Judías verdes
Cornicho- pan pequeño con cuatro cuernos
Corre- Atadera, cuerda rudimentaria con nudo corredizo
Correas dos zocos- Para atar
Corrichos- Cerdos
Corta hasta a cota- Corta hasta el final de la herramienta
Cortellada- Cuadras
Cortellas- Cuadras
Cortello- Cuadra de los cerdos
Cortizo- Colmena
Costa - Cuesta
Costa darca- Toponimico
Costelas- Costillas
Cota carneiro- Embestida
Cota da aixada- Final de la hazada
Cota da machada- Final de la machada
Cota do sacho- Final del sacho
Cota- Final, punto mas alto
Coteñada- Golpe con el testuz
Coteñar- Pegar con el testuz
Cotexar- Comparar
Coto da costa- Toponímico
Coto das pías- Toponímico
Cotra- Algo que está pegado y sucio
Couce- Final de un palo, final de una viga, etc
Couceiro da cancela- Final de la cancilla
Couselo- Vegetal parecido a la seta
Couzoeira- Gozne de puerta, donde gira la puerta
Cóvados- Codos
Coxamanquiña- Juego
Coxemanqueando- Cojo y manco
Crebar- Herniar
Crebarse- Herniarse
Crecho, Pepa- Te lo creo, Pepa
Cregaxe- Organización, conjunto de clérigos
Crego- Cura, fraile
Creixa- Cereza
Crecho- Estirado
Crespón- Tela suave y resbaladiza
Crianzas- Niños
Cribón- Tamiz
Crisma- Frente
Crista do sacho- Extremo
Cristas- Hierbas indeseables entre el maizal
Croio- Pedra. Feo
Croque- Cabezada, golpe en la cabeza
Cruxeira- Hierba
Cú- El fondo
Cuadrar- Dar forma cuadrada a las piedras
Cuartilla- Medio folio
Cuartillo de vino- Medida del vino
Cuberto- Nave de servicio
Cubiza- Codicia
Cuca- Nombre de vaca
Cuchitril- Pocilga de cerdos
Cuco- Pájaro
Cucurucho do pan- Idem
Cueira- Parte del pantalón que cubre el culo
Cueiros- Pañales
Cugullo- LLeno, colmado, a rebosar
Cumareiro- División entre tierras o fincas
Cumio- Cima, tope
Cunca do viño- Taza de viño
Cunca- Recipiente, taza
Cunchas de mar- Conchas de mar que suenan a música.
Cunqueiro- Alacena
Cuña- Recomendación. Ayuda física
Cura- Sacerdote
Curandeiro- Idem
Curricho- Cerdo
Curro das bestas- Idem
Curruncho- Esquina, recodo
Currupicho- Encogido
Curuto da cabeza- Parte más alta de la cabeza
Curuxeira- Nido de lechuzas
Curricova- Topónimo
Cuspe de galiña- Remedio imposible
Cuspidiño- Muy parecido
Cuspiñar as mans- Escupir en las manos
Cutobío- Sombrío. Huidizo
Cuviza- Codicia
Cuxo/a- Ternero
Dame galla- Provocar incomodidad
Dame carraxa- Me da vergüenza
Dacutío- Cotidiano
Daquela- Entonces
De balde- Gratis
De bruces- De frente
De cachas- De culo
De costas- De espalda
De cote- A menudo
De cú- De culo
De mal xenio
De medias- Mitad del producto
Deixado- Perezoso
Deixan perda
Delores- Dolores
Desfacer o crío- Abortar
Desdaquela
Desgraciarse- Sufrir una desgracia
Desempenar- Poner a escuadra
Desmandar- Estar fuera de lei
Devanar- Sacar la madeja, desmadejar
Devandoira- Máquina para para enrrollar el hilo
Día santo
Día solto
Dianteira do zoco
Días de a diario
Dintel- Parte horizontal del marco de puertas y ventanas
Disque- Dice que
Doas- Cuentas del rosario
Doas do rosario- Cuentas del rosario
Doble especiela- Remate doble en una cesta o cesto
Doblegar- Dominar
Domina- Dominica, nombre
Domingos- Idem
Dondiño- Blandito
Dondo- Blando
Dor- Pesar, dolor
Doulle dor- Perdió el conocimiento
Duelas- Maderas del hórreo separadas para que pase el aire.Maderas que forman un arco.
É o vindeover- Es admirable, digno de verse
Empinouse o carro- Inclinacion del carro hacia arriba
Empinxa- Bocha, ampolla
Empingorotado- Que se cree más que lo que es
Empolar- Hacese ampollas en los pies o manos
Empoliña - Cuando revive el pollito. Revivir
Emporcado- Sucio
Empozar- Encharcar
Embarrancarse- Caer en un barranco
Encalexar- Meter en vereda
Encerado- Impermeable
Encernar- Que el árbol envejezca y cree cerne en vez de ser todo sámago
Enchedoira- Embudo
Enchedoiro- Goloso
Enchemoito- Persona positiva, que enche moito o lugar.Que domina la situación
Enchente- Que baja mucha agua
Encherse- Llenarse
Enchoupado- Rebozado
Enchoupar- Rebozar
Encirrar os cans- Azuzar
Encoirar- Endurecerse como el cuero, con callos
Enconichado- Fruncido
Encontromiñado- Liado
Encorrear- Castrar un cabrito inutilizando los testículos, sin cortar
Encorrear- Castrar
Enfinxir a voz- Hacer falsete
Enfornar- Meter en el horno
Enfreixada- Torrentera muy fuerte
Enfumar- Poner humo
Enfunchar- Cubrir. Meter en la tripa
Empetoutado- Que forma grumos
Enfunfurruñado- Enfurruñado
Enlixarse- Ensuciarse
Enlouquecido- Enloquecido
Enquisa- Entrevista.Espiar. Opinión
Enrellado- Atrapado entre dos
Enriba- Encima
Enrrevesado- Atravesado y raro
Enrugar- Arrugar
Ensapar- Raquítico. Con raquitismo
Ensapellar- Sufrir anemia
Ensulla- Epiplón
Ensulla- Unto en cantidad
Entalado- Pillado, cogido
Entalar- Apresar, trincar
Entallas- Muescas
Entalleirar- Colocar piedras en el taller
Entancariñado- Encogido, como un ovillo.Mareado
Entoleirar- Hacer las toleiras
Entoxos - Caprichos
Entrampullar- Poner trampas
Entrecoller- Entresacar
Entreperna- Entrepierna
Entroido- Carnaval
Enviar- Tragar
Enxaguar- Pasar por agua, enguagar
Enxamiar- Crear otro enjambre
Enxamio- Enjambre
Enxebre- Auténtico
Enxeniarse- Incomodarse
Enxergar- Armar, hacer
Enxido- Huerto
Enxivas- Encías
Enxerto- Injerto
Enxugar- Secar
Erguer- Ayudar a levantar la carga
Ermida- Ermita, capilla
Ervedelo- Toponímico de érvedo
Érvedo- Arbusto
Ervellas- Habas
Esbarrancado- Que cayó por el barranco
Esbarrancar- Caneiros
Esbarrigar- Abortar
Esbroado- Como una bolla de maiz
Esbroado- Cómodo (viene de brona, de disponer la masa sobre la pala del horno)
Escachabellar- De andar con algo mucho lo escaralla
Escachado- Niño malo
Escachizado- Destruído
Escada- Escalera
Escadrilado- Que le duelen los riñones
Escagallado- Esparcido
Escagarriado- Con diarrea
Escalazado- Roto
Escalazar- Romper
Escangallado- Roto
Escanifrado- Estar en los huesos
Escantillar- Protestar
Escañil- Asiento
Escarabello- Escarabajo
Escarallado- Roto
Escarcanada- Piernas abiertas
Escarcanado- Doblado , aplastado
Escarpíns- Calcetines de lana
Escarrancado- Con las piernas molidas
Escarrillado- Aplastado, desecho
Eschamizado -Que se asó demasiado
Eschapazar- Destruir
Esclavina-Adorno clerical, pequeña capa
Escochimizado- Roto
Escodiar- Sacar la corteza
Escoñado- Estropeado
Escordar- Luxar, torcer, dislocar, descoyuntar
Escorrenta vellas- Mal olor
Escorrentía- Escorrentar. Espantar
Escorrento- Susto
Escorropeteando- Con cohetes
Escotar- Sacar la espiga
Escotelada- Tropezón con el dedo gordo del pie
Escribano- Que sabía escribir y daba fe
Escrivaniña- Pájaro pequeño cuyos huevos parecen escritos
Escubichar- Investigar
Escuchumizado- Seco, feo
Escudela- Taza do caldo
Escudilla- Cuchara
Esculca- Conocer, hacer público
Escuro- Oscuro
Escurrantía- Tobogán
Escurrupetear- Con cohetes
Esfachar- Romper los huevos
Esfachicado- Roto como un huevo
Esfarrapado- Sin farrapos
Esfiancha- Deshilacha
Esfianchado- Deshilachado
Esfolado- Sin piel
Esfolladeira- Dispositivo para abrir el follato de la espiga
Esfollar- Sacar las hojas a la espiga de maiz
Esforricado- Con diarrea
Esforricar- Diarrea
Espiantar- Huir
Esgachar- Separar una rama del tronco por desgarro
Esgallar- Sacar ramas
Esganar- Ahorcar
Esgarabellar- Hurgar
Esgazar- Romper
Esgotar-Agotar
Esgurruchado- Bebido hasta la última gota
Esgurrupichado- Consumido al límite
Eslombado- Deslomado
Esmendrellar- Roto como una almendra
Esmolece- Se ablanda
Esnaquizado- En pedazos
Espiantar- Marchar
Enchedoiro- Comilón
Eso é xustamente- Exactamente
Espachurrado- Estortillado
Espadana- Donde se cuelgan las campanas, campanario
Espadela do liño- Elemento que al golpear el lino de lado rompían las fibras del lino
Espadelar- Golpear el lino para sacar las fibras antes de hilar
Espallando-Esparciendo
Espantallo-Espantapájaros
Espantrigado-Como pan de trigo aplastado
Espanzurrado-Aplastado por la barriga
Espapolado-Aplastado
Esparexer-Repartir abono
Espatarrado- Patas arriba
Especiela- Remate del cesto de varas
Espelido- Decidido
Espeluxado- Despeinado
Espernexar- Mover las piernas con energía
Espetadoiro- Parlamento
Espetar- Clavar ramas. Endilgar. Echar en cara
Espeto- Algo que se clava.
Espichado- Pinchado
Espiche- Discurso
Espingarallado- Larguilucho
Espiñazo- Espina dorsal a cuyos lados hay dos tiras de músculo que reciben distintos nombres
Espiñeira- Toponímico ( tojal)
Espiñela- Creencia
Espirra coma as cabras
Espirrar- Estornudar
Espirro- Estornudo
Espita- Torno del barril por donde sale el vino
Esporriñar- De gallina, cuando esparce tierra con las patas “esporriña”
Espulgar (castañas)- Sacar la piel de las castañas
Espulla- Berruga. Orzuelo, bultito en el ojo
Espurriñar- Cuando las gallinas remueven la tierra con las patas
Espurriñeiro- Sitio esporriñado, lleno de hoyos y desorden
Esquerdado- Que se ha ido a la izquierda. Que anda separado. Por el mal camino
Esquitas- Placenta
Estacada- En suspenso
Estadullo- Estaca gorda
Estalote- Hierba con flores que estallan
Estarricar- Estirar
Estás de remate- Loco
Esteira- Esterón de carga
Esteiras da burra- Capachos
Esternina- Estrignina
Esterqueira- Estercolero
Estibas- Cosechas tardías
Estibeiro- Tardío
Estipendio- Limosna
Estola- Indumentaria clerical
Estornela- Villarda (juego)
Estorniños- Estorninos
Estoupido- Estallo
Estragar- Estropear
Estramiñar- Investigar, jugar
Estrapallar- Sembrar paja
Estrar con toxo (molar/ cachar)- hacer del suelo una cama para cuadrúpedos
Estrema- Límite de finca
Estribeira- Brazo en cabestrillo
Estrica- Terrones-Que mueve y deshace terrones
Estrobo/Tumueiro- Cuerda, cuero o rama de roble (corre) para unir el carro con el yugo
Estroncado- Golpeado, caída a cuerpo entero
Esvirrar- Estornudar
Eszurrunchar- Aprovechar hasta el final
Eu oino, vino, díxeno- Yo lo oí, lo ví , lo dije
Fagín- Adorno clerical
Faiado- Desván
Faisca- Hoja de pino
Faladoiro- Locutorio
Falar con...- Hacerle la corte
Falas e falas- Habladurías
Falcatruadas- Aventuras, trasnadas
Faldra da camisa- Parte baja de la camisa
Faldra fora- Camisa sin recoger
Fanfarrónchón- Gran maricón
Famelga- Topónimo
Faña- Hoja de pino
Farelos- Cedazo. Salvado
Farfullando- Hablando sólo
Fariña do ollo- Harina más fina
Fariña esburea- Harina tosca
Farna- Flor do millo
Farruco- Decidido, animoso.Francisco
Fartuquiño- Farto
Farún- Olor a cabrón
Fatón- Ciruela negra
Faula- Hoja de pino
Faxina de xente- Grupo de gente
Faxina- Grupo
Fazulas- Mejillas (cara)
Fechoría- Maldad
Fede- Huele mal
Fedellar- Jugar
Feitodenoite- Feo
Feituquiño- Guapo
Feixe- Atado de hierba
Feixe- Conjunto de cosas
Felepo- Copo
Fenda- División
Fendido- Dividido
Fenta- Mata decorativa
Fentos- Hierbas indeseables entre el maizal
Fermento (do pan)- Levadura
Ferra- Espátula de voltear las filloas
Ferrado- Medida
Ferrán- Centeno verde. Alcacén
Ferrancheiro- Vende hierros, ferretero
Ferrapechado- Cerrado con llave
Ferraxe- Herraje
Ferregancho- Gancho de hierro
Ferriñas- Par de discos de hierro que chocan en las panderetas
Ferro- Transmisión que va del “rodicio” a la “moa” del molino de agua
Ferruxe- Óxido de hierro
Fervellasberzas- Insulto
Fervenzas- Masa de agua que se mueve como si hirviese, cascada.
Festeiro - Que va a fiestas
Felpa- Colcha de caracolillo
Forricho- Ahorrador
Feucheiro- Medio feo, feucho
Figo cacho- Planta venenosa
Figos do demo- Higos chumbos
Figueroa- Toponímico de figueira
Fillastra- Hijastra
Fillo serodio- Hijo tardío
Filloa- Filloa
Filloeira- Donde se hacen las filloas
Finxir a voz-Voz de falsete, poner otra voz
Finxir- Fingir
Fío- Hilo
Fiuncho- Anís
Fixéchela boa- Menudo lío
Flor da fariña- La mejor de la mejor
Floxeira de tripa- Diarrea
Floxeira- Debilidad
Focha- Agujero
Fochanco- Hueco
Fogaxe- Calor. Sudor
Fol- Gaita galega
Foliada- Juerga
Folicada- Poca harina, fol pequeño
Folión de vento- Un golpe de viento
Folla da machada- Hoja de la machada
Follateiro- Gergón de maíz
Follato- Hoja del maiz
Fona- Afónica
Fona- Pesada,repugnante, que aburre
Fondo do caldo- Donde precipita la sustancia
Fonduxe- Lo que hay en fondo.Fondo sórdido, bajos fondos
Fonte da nogalla- Toponímico
Forcada- Galla, tridente para coger paja
Formento- Fermento del pan, levadura
Formigas arnales- Hormigas fieras y grandes
Fornada de pan- Hornada de pan
Forrica- Diarrea
Forricha- Ahorradora
Fouciña- Hoz
Fouciño- Hoz más pequeña
Fouza- Hoz grande
Fozada- Cuando el cerdo remueve algo con el hocico. Hozada
Fozar- Revolver, andar en algo
Fraga- Bosque
Frangullas- Migas
Freba- Fibra muscular de la res
Fregas- Frotaciones
Freguesía- Feligresía
Freixa- Agua despeñada
Frenillo dos beixos- Dentro del labio superior
Freo- Hierba
Fresas- Idem
Fresqueira- Nevera.Lugar fresco y seco
Friaxe- Que hace frío
Fricholada- Fritada
Fricholeiro- Hace fritos
Fuan- Hueco
Fuchicar- Molestar
Fulicada- Poca harina, fol pequeño
Fumazo- Intensidad de humo
Fumazos- Echar oleadas de humo
Fumegar- Echar humo
Fumeiro- Estaca del carro. Fungueiro
Fundego- Desnivel del monte que llega hasta el río
Fungo- Hongo
Fungos secos- Hongos secos, se usaban como tinte de color pardo
Fungueirazo- Golpe de fungueiro
Fungueiro da tuna- Defensa, arma
Fungueiro- Estaca del carro
Furabolos- Buscavidas. Dedo índice
Furafollas- Vivaracho
Furanchos- Casas de comidas y vinos
Furón- Hurón
Furrigaitas- Un tipo que es poca cosa
Fuso- Huso (de una rueca)
Fuxe- Lárgate
Gabacha- Presumida
Gabacho- Francés. El que se alaba o presume
Gabarse- Alabarse
Gábate- Alábate, presume
Gabear- Trabajar el campo. Subir
Gavexo- Cacharro
Gaita grileira- De tono alto
Gaiteirada- Fiesta de gaita pobre y a secas
Galar- Fecundación del gallo a la gallina
Galdracha- Insulto, mal educada
Gálico-Venerea
Galiqueira- Sífilis
Galiña charrisca- Con las plumas del revés
Galiña choca- Clueca
Gallarda- Nombre de vaca
Galleiro- El Picallo del carro.
Gambas- Parte de las ruedas del carro
Gándara- Monte sin valor
Ganga- Cubierta de las judías
Gañote- Cuello
Garabanceira- Planta de garbanzos
Garabullada- Pinchos-leña
Garabulleiro- Informal
Garañon- Semental (caballerías)
Garatuzas- Carantoñas, hacerse el gracioso
Garduña- Marta
Guindar- Tirar
Gargallada- Reír con ganas
Garrafa de viño
Garrafón de viño
Garrida- Nombre de vaca
Garrotillo- Defecto o enfermedad del cerdo
Garrotillos- Amígdalas
Garuleiro- Alegrete
Gas- Petróleo
Gastro- Residuos que quedan tras chupar la hierba el cerdo
Gachequí- Voz para espantar los gatos
Gato enfurruñado- Molesto
Gato morriñoso
Gatuñar- Trepar
Gavellar- Trabajar
Golletos dos zocos- Agujeros para atar
Golobado- Dañado. Hueco. Pasado
Gomo- Retoño, brote de planta
Gorgullos- Gorgojo,ácaros de grano
Gorxa do aire-Traquea
Gorxa- Garganta
Grade- Rastrillo para limpiar y allanar la tierra
Gramalleira- Lo que sujeta el pote sobre el lar
Gramática parda- No del todo legal
Gran- Grano
Grasumallada-Grasienta
Grau- grano
Grea de bestas- Manada de caballos
Grilo- Grillo
Griñon- Caballo jefe de la manada
Gripaxe- Golpe de gripe
Grolo- Trago
Guedellas- Pelos en desorden
Guinchos- Pinchos
Guindar- Tirar
Guindas negras- Cerezas
Guindas roxas- Cerezas
Guisote- Guiso de mala pinta
Gurgullo- Gorgojo, escarabajo pequeño y duro. Coleópteros, ácaros
Gurrar- Empujar
Gurrucho de aceite- Un soplo de aceite
Gurrucho de viño- Soplo de vino
Gusarapa-( Verme) Gusano
Habío- Preparación
Hedras- Varices
Herba preñeira
Herbazal- Finca destinada a producir hierba
Herdanzas- Lo heredado
Hinchamorros- Susto de niños
Homilobo- Hombre-lobo
Horta dos cheiros- Aledaños de la casa
Humagusto- Fiesta donde se asan castañas
Ialma- Alma
Iglesario- Finca de la Iglesia
Illar da leña- Isla. Sitio donde se reserva la leña que se va a usar en el momento, de inmediato
Illarga- Los lados de la barriga
Illón- Fuente que brota, nacimiento de agua de las entrañas de la tierra
Ingua- Ingle
Inopia- Indigencia intelectual
Insua- Ínsula, isla
Intríngulis- Complicado
Invernía- Mal tiempo de invierno
Irmán carnal- Hermano de sangre
Irmán de leite- Hermano de leche
Ir á falcona- Ir a la cárcel de Santiago de Compostela
Lá- Lana
Labaradas- Fogonazos. Llamaradas
Labastrón- Cosa o persona grandota
Labrar- Alisar piedras
Lacena- Alacena
Lacoeira- Perezosa
Ladra- Que roba
Ladrales- Tablones que contienen la carga del carro
Ladroizo- Ladronzuelo
Ladroízo- Que le gusta robar
Lagareiro-Despilfarrador
Lagarteiro-Ave
Lagarto arnal- Lagarto verde y grande
Lagoa- Laguna
Lagoeiro- Caminero
Lambetada- Golosina
Lambeteiro- Goloso
Lambido- Lamido, a contrapelo
Lambuxada- Poco pero dulce
Lameiro- Lodazal
Lamugal- Donde hai lameiros
Lan de ovella- Única fibra textil disponible durante la guerra española junto con el lino
Landra- Fruto de roble,encinas,alcornoque (sobreira) bellota
Landrada- De landras (bellotas)
Landreira- Donde hay bellotas. Se dice de donde hay mucho y rico
Langrán- Un juan lanas, un vago
Lañas- Heridas en forma longitudinal en manos y pies
Lapacodias- Insulto,El que come las cortezas del pan, como los perros
Lar- El fuego del hogar,antiguamente donde se hacían sacrificios
Larafuzar- Cuando el cerdo mete el hocico en el líquido y sopla
Laranxeiro- Naranjal, huerto de naranjos
Larapeta- Palabreo, cuento
Lardo- Tocino
Lareta- Palabreo, se dice del que habla de todo
Lasca- Escapa
Lascas- Pedazos de piedra con forma fina, planas
Lavacú- Pájaro de río
Lavadoiro- Lavadero público, libre y comunal
Lavadura- Comida de cerdos de enjuagar los platos con las sobras de la comida
Laxas de río- Piedras planas de río
Laxe- Laxas
Laxón- Piedra grande y plana
Laxoso- Con mucha laxas, para hacer unha eira, un enlousado
Lazar- Tener sed
Lazo- Cristal de hielo
Legaña- Herida en el ojo que lagrimea
Leiras de toxo cachar- Fincas llenas de tojo filiforme, se coge como un monllo o feixe
Leite callado
Leite cortado
Leite frío
Leite preso-Cuajado, con nata (tona)
Leite tallado- Cuajado
Leito de pedra- Lecho de piedra
Leitugas- Hierbas indeseables entre el maizal
Lendias- Huevos de piojo. Liendre
Lengua de ovella- Hierba
Lengua saburrada- Sucia
Leripio - Toponímico
Lesmia- Babosa
Levar as veigas- Administrar
Levedar (o pan)- Fermentar
Lévedo- Fermentado con levadura
Leviadoiro- Regulador del molino
Lía- Cordel de esparto
Libra- Cabe
Ligoña- Sacha ( para sachar) fuerte y más ancha
Limo de fonte- Babosidad
Liripio- Topónimo
Lisca- Lárgate
Liscance (como lagarto)
Lixoso- Que está sucio
Lobos- Quistes sebáceos
Lombelo- O longo do lombo. Todo el lomo
Lombrigueiro- Lombriguero, que trata a las lombrices
Lorda- Algo pegado y sucio
Loro- Añadir peso a uno de los bueyes que tiran o cargan
Loura- Nombre de vaca
Loureiro cereixo- Planta de seto, venenosa
Loureiro- Laurel normal
Lousa- Losa
Lousame- Losa
Louvar- Alabar
Lubas- Guantes
Luceiro- Lucero de la mañana. Vénus
Lucencú- Luciérnaga
Lumieira- Iluminación
Lústrego- Centella, rayo
Maceira- Manzano
Machada- Hacha
Machorra- Animal estéril
Machucado- Amasado, machacado
Machucar- Machacado
Macillo- Rollo de cigarrillos, tocaba uno por cartilla de racionamiento de cada hombre
Macuto- Mochila
Madanela- Magdalena
Madriña/Padrino- Madrina/padrino
Magarza- Hierba salvaje
Magazo- Manzanas trituradas para sidra
Magusto- Merienda en el monte con castañas asadas y vino tinto
Mainiño- Despacito
Mal atrouxado- Mal arreglado
Maleza- Vegetación de todo, “a eito”
Malia ti- A pesar de ti
Malla (A)- Sacar el grano de la mazorca
Malladeira- Máquina o lugar para mallar
Mallar- Sacar los granos de cereal a golpes dentro de un saco
Malleira- Paliza
Malparir- Abortar
Malpaso- Dificultad suma y peligro grave en río o monte
Malpocado- Pobrecillo
Mamadeira- Chupete
Mámoa- Fila de piedras de los antiguos
Mamotes- Primeros dientes
Mangallán- Grandullón e inútil
Mangalleiro- Haz
Mangallo- Haz
Mangallón- Hombrón
Mangarrachada- Apodo
Mango- Empuñadura de las herramientas, donde va la mano
Mangota- Tripa gorda del cerdo
Manicho- Uso de la mano izquierda
Manípulo- Indumentaria clerical
Mantas de lan- Idem
Manteiga-Mantequilla, tona revuelta durante horas y escurrida
Mantelo de lan- Manto de lana
Mantenza- Manutención
Manteu- Capa clerical
Mañuzo- Puñado
Maquía- Cobro en especie de una molienda
Marela- Nombre de vaca
Marelo- Nombre de animal
Mariconzón- Gran maricón
Marmela- Piel de garganta que cuelga, papada del ganado vacuno
Marmeludo- El que tiene papada
Marqués- Nombre de perro
Marquesa- Nombre de vaca
Marrajo- Pescado
Marreta- Martillo con mango largo para hacer morrillo en la carretera
Martabela- Carraca
Maruxo- Homosexual
Marxas- Manchas en la piel. As marxas-Toponímico
Mascullar- Hablar entredientes
Maseira- Donde comen los cerdos
Mastragada- Como un vómito
Mastriqueiro- Destrozo sin orden
Matachín dos porcos- El que mata a los cerdos
Mataquintos- Cigarrillos muy fuertes
Matarife- El matador de cerdos
Matas de toxo molar- Tojo en forma de mata
Matasanos- Médico
Mato- De todo, a eito
Matorral- Idem
Matorreira- Matorral
Mazadoiro do liño- Donde se maza el lino
Mazadoiro- Donde se maza
Mazadura- Golpe con hematoma
Mazáns blanquillas
Mazar no liño- Sacarle la cáscara de fuera a golpes al lino en el mazadoiro
Mazaroca- Remache hecho a golpes. Espiga de maiz
Mazarouca- Mazaroca, bobina de hilo, ovillo
Mazo do lagar/ pisón do lagar
Mecachis- Caramba . Expresión para protestar
Meda- Grupo de haces
Meiciñeiro- Conocedor de medicamentos, curandero
Meigallo- Conjuro, brujería
Meiniño- Más pequeño. Meñique
Meixelas- Mejillas (cara)
Meleiro- Alagador/ Suave
Melrro- Mirlo
Meniño- Más pequeño
Meniñas dos ollos- Niñas de los ojos
Meniñeiro- Relativo a los niños
Meniscar- Pellizcar
Mentideiro- Mentidero
Merdadas- Cagadas
Merdallada- Cagada
Merdaxe- Cagada
Merdeiro- Asqueroso
Merendoiro- Merendero
Merendola- Merienda
Mescolanza- Mezcla
Mesoiro- Mesa
Mestas- Mestizas. Mezcladas
Mestura- Cuando se hace pan con harinas distintas
Metementodo- Idem
Mexacán- Herida. Diente de león. Infección
Mexadeiro- Meadero
Mexanacama- Inmaduro, cobarde
Mexas fora do cacho- No tienes razón
Mexunxe- Como si lo fuera en apariencia
Milagreira- Milagrosa
Milindres- Golosinas de niños
Milladoiro- Toponímico. Donde se arrodillaban o humillaban los peregrinos cuando
llegaban a Milladoiro y divisaban las torres de la catedral de Santiago
Millarada- Dieta de la vaca, planta de maiz verde
Milleira- Millar
Millo de rareo- Forraje,plantas de maiz entresacado
Millo- Maíz
Millo miudo- Mijo, maíz pequeño, alimento para pollitos
Millo pego - Color oscuro
Millo serodio - Tardío
Millo temperan - Tempranero
Milpéndola- Oropéndola. Pájaro amarillo. Vichelocura
Mingurrias- Poca cosa
Miñato- Milano, ratonero,ave rapaz
Miñoca- Lombriz
Miñoco - Que ve mal
Miñón- Parte del carro
Miolo- Cerebro. Miga
Mirrada/o- Miserable
Mirrar- Encoger. Tacaño
Mirrecha- Miserable
Misto- Cerilla
Mistura - Composición del pan
Mixiriqueiro- Quejumbroso
Moca- Remate de metal. Cura, sacerdote
Moega- Depósito do millo antes da quenlla (molino)donde se hecha el maiz
Moer en van- Sin grano
Moimentos- Monumentos
Mol - Blando
Moleira- Cabeza. Fontanela
Molete (do pan) - Bollo de pan grande
Molexo- Pesado
Molido- Almohadilla redonda para cargar peso encima de la cabeza ( la usan las mujeres)
Mollete de pan trigo- Bollo de pan de trigo
Mollo do caldo- Líquido de caldo
Mondongada- Chorizos y morcillas
Mondongo- Tripa gorda
Monecos- Muñecos
Monicreques- Muñecos
Monllo- Haz
Monteira- Gorra
Moqueira - De moco
Moquillo - De moco
Morapio- Alcohol
Morcego- Murciélago
Morcilla- Restos, retrinques, olores, sabores, colores y recuerdos que se recogen y
aprovechan en honor de sus superiores jerárquicos: los chorizos
Morillas- Toponímico de mora
Morrillo- Grava de carretera
Morriña- Depresión
Mortixo- Mortífero
Mosa- Filo aplastado
Mosa- Muesca
Moscar- Escapar a los tábanos y las moscas
Moscardón - Moscón
Moscas do millo- Moscas del maiz
Mostrenco- Gordo inerte
Mouchadas- Bocados, porciones
Moucho- Mochuelo
Mouga- Comida.Pan
Mouguelo- Bocadillo
Moumela- Habla mal y tarde
Mouquelo- Bocadillo
Moura- Nombre de vaca
Moureira- Casa de mujeres fáciles
Mourente- De moros (lugar)
Mouros- Moros
Moutas- Montones. Manchas
Mucho- Mustio
Murangallo- Muro pequeño
Muega- Estómago del pollo. Parte del molino de agua
Mugre- Suciedad
Muiña - Restos de la molienda
Muiña- Placas entre los granos del maíz, no comestibles
Mullereiro- Mujeriego
Murras- Manchas en las piernas, color de vino tinto, por calentarse a la lumbre en invierno
Muxar os ollos- Entreabrir los ojos
Muxicas- Chisporroteo
Muxir- Sacar leche
Napia- Nariz
Nartellos- Tobillos
Natura- Órgano sexual femenino
Naviña- Semilla de navos y otros
Necos- Muñecos
Negro coma unha toupa -
Negrumante- Endemoniado
Nevarada- Nevada grande
Nevorisquear- Nevar poquito
Nifrar- Hacer pucheros, mover las fosas nasales, hacermuecas moviendo la nariz , esnifar
Nigromante - Endemoniado
Niñador- Falso huevo para animar a las gallinas a poner
Niquiscocio- Poca cosa
Noite pecha- Noche cerrada
Noitebra- Pájaro nocturno
Noraboa- En hora buena
Novelos- Ovillos
Nudo corredizo- Nudo de ahorcar
Nugalla-Pereza
Ó- A el, contracción, al
Ó din-dón- Quedar balanceándose
O ferro do muiño
O fío do corte- Donde corta
O fura bolos- Dedo índice
O galillo- Campanilla
O leviadoiro- Palo que eleva el molino ( de aliviar, aliviadoiro)
O mallo - El mes de siembra del maiz
O mayo- Mes de siembra del maiz
O meniño- Dedo meñique
O molido- Trapos enroscados para llevar la cesta en la cabeza
O pé do muiño
O petelo- Meigallo
Ó resío- Al rocío
O sacho- El tiempo de sachar
Ó xeito- La manera
Ocos- Huecos
Odre- Piel de becerro entera para guardar el vino. Pelexo
Ofreceuse- Promesa a Dios, hacer voto
Ola do pingo- Barro sin patas
Ola- Recipiente mas pequeño que el pipote
Oliva - Nombre de vaca
Ollomol- Insulto. Besugo
Ombrigo de venus- Seta cicatrizante
Onza - Onceava parte (moneda)
Orballo- Rocío
Orella fanada- Cortada en parte
Orella parda- De otro partido
Orellas trochas- Orejas gachas. Avergonzado
Orelleira - Orejera
Orelludo - Orejudo
Ornear- Rebuznar. Ej.Ornear onde non te conozan pode pasar por música celestial
Oseiro- Osario
Os bens-Bienes, herencia
Os cotelos- Nudillos
Os miolos- Cerebro
Os pícaros- Rapaces
Pá- Pala de horno
Panela- Cesta casi plana para el pescado
Pao bieiteiro- Palo de mala calidad, palo hueco
Pao e tente teso- Cuando te pegue con la vara quédate firme
Papamoscas- Gigante
Paparruchada- Broma
Papas de leite callado- Papas de leche cuajada
Papas de millo- Papas de maiz
Papear- Comer
Papo arriba- Caer de espalda
Papo cheo- Bocio
Papo da perna- Gemelos
Paporroibo- Pájaro
Paramento- Cara que sirve para formar parte de la pared de piedra que queda a la vista
Parcemique - Canto de funeral
Pardillo- Pájaro
Parigüela- Angarello
Parrocha- Sardiña
Parroquia- Idem
Parrulo- Cría de Pato
Parrumeira - Alzado de la piedra del lar
Parva- Merienda frugal
Parveirón- Atontado
Pasadoiro - Paso
Pasarela- Pontillón
Pasos do rio- Piedras grandes por donde se pasa el río
Pasou pola pedra- Se sometió. Pasó la prueba
Paspallás- Codorníz
Pasteleiro- Antihigiénico, zarapastroso. Sucio sin lavar
Pastrán- Sucio, indecente
Patacon- Décima parte de una peseta
Pataqueiral- Patatal
Pataqueiro- Patatal
Pateira- Poteira, de potes
Patulea- Grupo
Pavea de toxo molar- Hacer una bola de tojo molar, prensada con la gaia, pisada y
redondeada con la “aixada” a golpes
Pavero- Gracioso
Paviola - Parigüela
Pecha- Miserable
Pechadura- Cerradura
Pechar a boca- Callar
Pechar os dentes- Sufrir
Pecheira- Cuello cerrado
Pecho de chavella - Cierre de chavella
Pecho de corredeira- Cierre de corredera
Pecho de pechadura de ferro- Cierre con cerradura de hierro
Pediluvios- Mojar los pies
Pedra de afiar-Piedra para afilar, se enfundaba en un cuerno
Peidorreira- Pedorreta
Peidorreiro- Pedorro. Que hecha flatulencias
Peidos de raposo- Babosas secas en los tojos
Peina/ Peina das lendias- Peine para piojos y liendres.Con dientes por los dos lados, doble
Peiteada- Peinada
Peixeira- Pescantina
Pelada- Gallina sin plumas en el cuello
Pelagatos- Que no vale nada
Pelambre- Mucho pelo junto
Pelaxe- Pelo. Apariencia,Pinta
Pelegrín- Peregrinos
Peleira- Catarro, gripe
Peleiriña - Gripe leve
Pelerina- Prenda de ropa, especie de chaqueta
Peleteiro- Peletero, que trabaja con las pieles
Pelexa- Pelea
Pelexo de ovella - Cuero de oveja, piel
Pelexo- Insulto de fea, sucia y vieja,relacionada con la prostitución
Pelexón- Peleón. Viño pelexón
Pelgacha- Mala persona
Pelica- Cuero de oveja, piel
Peliqueiro- El que usa cuero y piel
Pelo crecho- Pelo crespo
Peluxe- Pelusa
Pena- Peña. Parte del rodicio del molino
Penalba- Toponímico ( San antonio de Penalba)
Penales- Cubiertas del tejado, piedras del final del tejado
Penavella- Toponímico
Pendanga- Mujer pública
Pendello - Cobertizo
Pendón- Bandera de procesión. Flor do millo
Penedal- Muchos penedos
Penedo- Gran piedra
Peneira - Tamiz
Peneira- Cedazo
Peneque- Borracho
Penices- Dificultades. Rocas
Penico- Orinal
Penle de manteiga- Cunca de manteca
Penzo- Fora de sitio, desigual,desequilibrado.Pendiente
Pepa- Josefa
Percal- Tela barata
Perdeu o chío- Murió
Pereira - Peral
Perfeuta- Perfecta
Perfillado- Prohijado
Perfillar- Adoptar
Perguiza- Pereza
Periquete- Coleta
Pernaviva- Cojo
Peros- Peras bravas, redondas y más pequeñas
Peros das mallas - Peros del mes de junio
Peros indios - Peros de una planta con espinas
Peros setembríos- Peros de septiembre
Perra - Veinteava parte de una peseta
Perrachica - Veinteava parte de una peseta
Perrasca- Cinco céntimos de aguardiente ( una perra), veinteava parte de la peseta
Perrecha- Ofensa, miserable, que no tiene ni perra
Perrochico- Décima parte de una peseta. Patacón
Pes de piorno- Pies hacia afuera. Pies o pilastras del hórreo para evitar a los roedores
tienen un ensanchamiento en la parte superior.
Pesadelos- Pesadillas
Pescudas- Averiguaciones
Peseteiro - Pesetero
Pestillo- Cerrojo
Pesuñas do porco- Pezuñas
Peta- Hazada de monte,para profundizar en terreno duro
Petaca- Trampa con las sábanas de la cama
Pétache o viño na cabeza- Vino cabezón
Peteirada- Pequeña cantidad
Petelear- Golpeteo
Peoría- Acción de empeorar
Peluxe - Pelusa
Pelo mamado- Mal pelo, de poca consistencia
Palaustrazo- Buen estacazo
Pela- Monda de la patata
Petelo- Endemoniado
Petiscando- Pellizcar. Discutir
Petirrar- Discutir
Peniscar- Picar, coger un poco de algo
Peto- Buzo. Pájaro carpintero
Petote - Masa para freir (maíz)
Petouto- Chichón. Pelota
Pexega- Genitales femeninos
Pexegueira- Genital femenino
Peza do zoc - Parte del zueco de cuero
Pezoña- Ponzoña
Pía- Pila
Pía dos porcos- Donde comen y beben los cerdos
Piada- Mentira
Piar da ventá- Hueco de ventana antigüa
Píbeda- Dureza de la lengua en gallina
Picador dos porcos- matachín
Picallo- Horquilla del carro
Picaña- Para destripar, deshacer terrones y arrancar estiércol
Picañó- Para curar picañó ponían en zanjas toxos, encima xestas, esterco encima y
cubrir de tierra
Picapelos- Peluquero
Purgación- Venéreas
Palanquín- Delincuente, vago
Picaraña- Picachón
Pichapó- Insignificante
Picho (da fonte)- Caño de fuente
Picholeiro- Persoa de Santiago
Pichón- Cría de paloma
Pichorro (do pipote) - Pitorro
Pico- Hoja de pino
Picota- Herramienta de monte
Picoteado - Picoteado
Picouzo- Elevación del terreno en pico
Pilara- Pilar
Pillaperas- Ladronzuelo. Listo
Pillaván- Pillo
Piloña- Castaña hueca
Píloras- Píldoras, pastillas
Pilouchas- Castañas vacías
Pinchacarneiro- Cabriola
Pinchagatos- Cabriola
Pingón- Goloso. Pediguëño
Pingotas- Goteras
Pingueira- Gotera
Pino manso- De Piñones
Pinta- Aspecto
Pintalrrado- De colores
Pintapaxaros- Colorea pájaros
Pintor- Nombre de perro
Piñeiral- De pinos
Piñeiro- Pino
Piorna- Retama
Piornal- Topónimo
Piorneira- Topónimo
Piorno- Hórreo pequeño para secar el maiz hecho de xesta piorna trenzada
Pipote- Recipiente mediano para el vino, sidra
Piringallo- Largo y desgarbado
Pirixel- Perejil
Písalle o rabo- Tiéntalo
Pisar mazás- Triturar manzanas
Pisca - Poca cantidad
Piscolabis - Trago
Piso- Suelo
Pisón-Mazo de triturar fruta. Mazo
Pita do monte - Urogallo
Pito peto (Taladro)- Pájaro carpintero.Taladro
Pitoño- Que ve mal o ve poco
Píveda - Lengua de gallina
Pizarra- Escritura infantil
Pizarrillo- Escritura siglo XIX
Planadeira- Sacar terrones
Pó- Polvo
Porreta- Rama de la cebolla
Polainas- Botas, Tubos
Polainas de xuncos- Idem
Poleiro - Gallinero
Polvorosía- Párkinson
Pombal- Palomar
Pontafaroso- Contracción. Toponímico
Pontapedre- Contracción, Puente para ir a Pedre
Ponte ó xeito- Colócate bien
Pontella- Puente pequeño
Pontepedriña- Puente de piedra
Pontillón- Puente de paso
Pontón- Puentecillo o pasarela de madera
Poñer a libra- Cooperar en la pérdida de una vaca vendiendo una libra de carne
Porca preña- Charco de barro que al pisar se mueve
Porcalladas- Cosas feas
Porcallán- Dice suciedades
Porco de San Antón- Que todo te sirve
Porco saído- Mujeriego
Porqueira- Cementerio de cerdos
Porriba das pontes- Saltando los puentes
Porriba- Encima
Porta do aire - Ventilación (ayuda al tiro de la lareira y ventila)
Porta dos ladrales- Parte del carro, trampilla de los ladrales.
Porta faxeira- Toponímico. Puerta donde trabajaban las mujeres públicas
Porta travesa- Puerta de la mitad de templo
Portalada- Portal cubierto
Portanxil- Toponímico (puerta de los ángeles)
Portela- Acceso, puerta, desfiladero
Porteleiro/a- Acceso, puerta provisional
Portelo- Puerta pequeña que se cierra con piedras
Pósito- Organización de pescadores
Posteado- Con postes
Postigo - Parte de arriba de una puerta de hoja partida, que se usa para hablar y ventilar
Postura- Huevos de una nidada
Pota- De boca ancha. Habitualmente había una “ pota dos porcos”
Pote da festa- idem
Pote- De boca estrecha.
Pote do caldo- Idem
Poteira/ pateira- Sitio para poner los potes ( tambien la ceniza)
Potra do millo- Hongo tumoral, cáncer del maiz, localizado en la flor o en la espiga.
Poubana- Bañista, turista, forastero
Pouco mal e ben xemido - Poco enfermo y muy quejoso
Pouqueneiro- Más bien poco
Pousadoiro- Sitio de descanso y sombra
Pousafoles- Repisa a la puerta del molino para el descanso
Pouseiro- Pesado
Poutas- Manazas
Poxa- Subasta
Preguntoiro- Punto de Información
Prender- Enraizar
Prescudas- Averiguaciones
Penalba- Topónimo
Preve- Salsa
Primo carnal- De sangre
Profillado- Adoptado
Profillar- Adoptar
Pucha- Gorra
Pucheira- De barro y boca ancha
Pucheirada- Pucherazo
Pucheiro da tona- Barro sin patas
Pucheiro- De barro y boca estrecha
Pucho- Gorro
Puga- Injerto
Pulgueiro- Calzón largo
Pulla- Broma. Utensilio del picador de toros
Pullazo- Pinchazo
Pulmoeira- Catarro, bronquitis
Pulpada- Pulpo en gran cantidad
Puntarola- Barrena
Punteira do zoco- Puntera
Punteiro- Gaita galega. Parte donde se colocan los dedos
Puntos da danza- Maneras, modos, pasos de baile
Puñado- Lo que cabe en un puño
Puñeterías góticas- Adornos de un retablo, lo que no interesa
Purgacions- Enfermedad venérea
Purgas- Remedios para limpiar las tripas
Putañeira- Puta
Putañeiro- Mujeriego
Quebrarse- Herniarse
Queima- Acto de quemar algo. Incendiar
Queimada- Rito
Queixada- Quijada
Queixo- Barbilla. Queso
Queixoso - Quejumbroso
Queixumes - Flores
Quenda- Rolda, turno
Quenlla- Canal del maiz (molino) que termina en el ojo de la muela (ollo da moa ou mo)
Querendaina- Querida
Quesicousas- Cositas
Quintal- Medida de peso o volumen
Quinteiro - Barrio, quinta parte de la aldea
Quirico/a- Quiquiriquí
Quitamerendas- Azafrán silvestre
Rá- Rana
Rabadilla - Parte final de la columna o coxis. Rabo
Rabecheira - Rabia, disgusto
Rabela do arado - Cola del arado. Constelación
Rabelo- Cola, rabo
Rabicho- Cola de la grade, mango por donde agarrar
Rabiñaloura- Lavandeira, pájaro
Rabioutou- Con mala leche. De mal genio
Rabiscar- Pretender aventuras amorosas tempraneras
Rabisquear- Pretender chicas
Rabuñar - Arañar
Rabuxa- Rabo de lagarto
Racha para diante- Abre camino
Racha- Piedra fina o lasca que se entremete entre otras de relleno, hace de cuña
Rachar- Romper
Rachón- Cacho de palo
Rachón de tela- Un roto en la tela
Radichete- Un tipo que es poca cosa
Rafia- Planta
Rala- Sarna. Enfermedad de la cabras cuando tienen el pelo mucho tiempo
húmedo. Sarna
Ralo- Con poco pelo
Ramalazo- Golpe con una rama
Ramalleira - Bosque de robles pequeños, mil ramas de robles pequeños
Ramboia- Casa de Parada ( concello de campo lameiro) que tomaron los mozos para
hacer el baile de todos los días, “a Rúa”. Sinónimo de fiesta
Ran- Por donde gira la piedra del molino de agua. Donde gira el molino, donde apoya el eje
Ranchos- Cerdos pequeños
Randa- Ofensa. Chulo
Randeeira- Columpio
Rangalleiro- Palo de ciego, estacazo a barrer
Rantifús- Poca cosa
Rañar/rabuñar- Arañar
Rapa das bestas- Fiesta en la que se venden caballos y se les cortan las crines.
Rapapolvos- Riña. Reprender
Rapazada- Chiquillada
Rapazolo- Chaval
Rapizar o pelo- Cortar mal el pelo
Raposeira- Madriguera del zorro (Tobo do raposo)
Rascadoiro (do pan)- Palo para rascar el horno, servía como termómetro elemental
Rastelo (rodo)- Palo para arrastrar las ascuas y ceniza del horno
Rastexando - Rastrear
Rastro- De caza
Raxado- De dos colores, pinto
Raxe- Erupción en el pliegue de la piel
Raxeira- Donde dá el sol
Raxeirada- Tomar el sol
Raxo- Lomo. Solomillo
Rea- Conjunto de caballerías. Manada
Rebaixe- Rampa. Humillación
Rebanda de pan- Rebanada
Rebanda de pantrigo- Rebanada de pan de trigo
Rebarbo- Lo que molesta y sobra de la barba. Belfos de caballerías
Rebeca- Mantilla, cubre la espalda
Rebenta a chorar - Echarse a llorar
Rebo- Piedra pequeña, cascallo
Rebolo- Tirar a dar de través
Rebouxa-los ollos- Dar un respingo del susto, abrir los ojos en exceso
Rebrincar- Dar saltos de juego o de protesta. Retozar
Rebuldeiro- Que se mueve mucho.Vivaracho
Rebulideiro- Movidito
Rebumbio - Ruido molesto
Recachar os ollos - Abrir completamente los ojos
Recadeira- Hace recados
Recantear- Hacer los cantos a la piedra
Recanto dos ollos- Lagrimal
Recantos da boca- Comisuras
Recatón- Remate del paraguas
Rechear- Rellenar
Recheirado de cebola- Morcilla
Recheiro- Olor pesado
Rechinar- Sufrir, rabiar
Rechispear- Gotas de lluvia
Rechoncho- Gordinflón
Rechoucheo- Conversacion de pájaros
Rechoutar- Rebotar
Rechupar- Idem
Recibir- Comulgar
Recocido (sobrecocido) - Se dice de los pies
Recuar - Retroceder
Recuncar- Repetir, tomar otra taza (cunca)
Recunchos- Escondites, esquinas
Redoma- Para beber, jícara de cristal
Redonde- Toponímico. Redondo
Redondelo-Toponímico Redondo
Refaixo- Refajo
Refender - Hendir dos veces o más
Refugo- Espiga sin lograr, que no sirve para secar
Refunfuñar- Protestar
Regadio- Idem
Regalía- Gozo
Regañado- Malo, protestón
Regañar- Reprender
Regas - Distribución de água
Regato- Riachuelo
Rego da agua- Cauce del agua
Regueifa- Discusión en canto, discutir cantando
Regueifeiro- El que canta en la regueifa
Regueiro- Riachuelo.
Reitó- Hierba, remedio para la diarrea
Rellas -Parte del carro
Reloucar- Rabiar
Remangar- Dar un revés con la mano. Subirse las mangas
Remexedoiro- Batidora
Remexer- Darle vueltas, agitar
Remexida- Darle vueltas, agitar
Remexida de tripas- Cólico
Remoer- Moler dos veces. Masticar bien. Rumiar
Remollo- Remojo
Renco- Cojo
Renqueando- Cojeando, remoloneando
Renxe a porta- Chirría la puerta
Renxe- Cruje, chirría
Repanchingado- Ricachon, vívidor. Tripón, panzudo. Que se regodea
Repinaldos- Manzanas rojas de sidra
Repinicar-Tocar las campanas a fiesta
Repoludo- Como un repollo
Reputear- Protestar
Reseso- Duro, pasado, viejo
Resío- Rocío
Reste de allos- Ristra de ajos
Reste de chourizos- Serie
Restollo- Residuos de madera o paja. Rastrojo
Retambuxa /Retambuxo- Culo
Retambuxa- Retaguardia culo, parte trasera
Retorto- Retorcido
Retouza- Brotes del pie del toxo, rebrotes
Retranca- Humor retorcido
Retrónica- Dicho
Retrouca- Retruécano
Retrouxes- Réplicas, repeticiones. Eruptos
Reventa foles- Que solo vale para procrear
Reventa outeiros- Cantero
Reventou a chorar- idem
Reviravoltas- Vueltas
Revirichado - Rabo vuelto, enrroscado
Revirichar as follas - Enrroscar
Revo- Piedra
Revolcón -Vuelta de amor
Revolta- Camino en curva
Retrónica-Trabalenguas
Revouxe de ollos- Susto, abrir mucho los ojos
Rexer- Sufrir, aguantar
Rexes ben- Gobiernas bien. Riges bien
Rexoubar- Cuchichear
Rey bosta- Insulto
Rial -Junto al río
Ricacho - Rico malo
Ril cuberto- Rico. Harto. Que cobra dinero
Rillar- Roer
Rilleiro- Donde roen
Rillote - Molesto
Rinchán- Despreciable
Rinchar os dentes - Rechinar los dientes
Rinchón- Semental. Líder de la manada
Ripar- Arrancar, sacar hierba. Elegir, coger una carta (de la baraja) de la mano
Ripia- Donde asienta el tejado
Riscado- Lugar señalado. Rayado
Riscar- Marcar. Hacer una línea recta. Poner ley. Señalar
Rixelo- Animal que se sacrifica en las fiestas ej. Cerdo, cabrito, capón.
Rixoada- De rixóns
Rixóns de porco- Carne muy frita sin sal
Rocha- Peñasco. Piedra fina o Racha
Rodilleira- Remiendo en las rodillas del pantalón
Rodo da saia- Ruedo o bajo de la falda
Roe zocos- Zapatero
Roibens- Los colores del atardecer, rojizos
Rolda- Turno para moler el grano en el molino
Roldeiro- Partícipe da rolda
Rompeulle a crisma - Golpe en la frente
Roncha- Donde se envuelve el hilo, soporte del hilo de coser antiguo
Roncha- Pesado
Ronco- Gaita galega
Roñar- Ronronear, gato. Reñir, reprender
Roqueiro- Culo
Roufeña- Que tiene mala voz, voz aspera y desagradable. Afónica
Rousear- Marchar en cambio.Girar de lado el carro
Rozaduras-Heridas del roce en manos y pies
Rozar toxo- Cortar
Rúa- Baile nocturno de aldea y solo con panderetas en el que se juntan jóvenes y
vecinos en recinto cerrado y público
Ruada- Sesión de baile de noche, entre vecinos, en invierno y vigilados. Cerrado,
entrada libre
Ruando- Bailando en la rúa
Rueiro- Plaza del pueblo
Rumbo- Orientación
Ruxe ruxe- Cascabel
San Bartolomeu- San Bartolomé
Se cadra- Si corresponde, a lo mejor, quizá
Sabañóns-Sabañones en manos y pies
Sabichas- Que todo lo saben, muy enteradas
Sabugueiro- Saúco
Sacras- Partes fijas de la misa en latín, en cuadritos
Sacho de cristas- Sacho con pala y dos cuernos
Sacudir- Conseguir fruta moviendo el árbol
Sagrada- Tierra bendita
Saia- Falda
Saladeiro - Salar carne de cerdo
Salgueiro - Arbol, sauce
Salitre- Sal
Salmoira- Salmuera
Saltariña- Semejante al saltamontes, de color verde.
Saltón- Saltamontes
Salto do Tambre- Toponimia
Salto de Sequeiros- Toponimia
Salto de San Xusto- Toponimia
Sámago- Parte externa del tronco del arbol, madera para leña, poco compacta
San Caralampio dos borrachos- Broma, patrón de los borrachos
Sanguiño- Arbusto
Saniguela/Zumezuga- Sanguijuela
Santa Compaña- Alucinación
Santiamén- Un segundo
Santo dos croques- Maestro Mateo
Sapello- Enano
Sapoconcho- Sapo grande
Saquenínqueiras- Aunque no quieras
Saqueta- Bolsa de paño o hilo
Sarabia- Granizo
Sarabiar- Granizar
Saramagos- Hierbas indeseables entre el maizal
Sarna cabalar- De caballo
Sartaña- Sartén
Seca- Sequía
Secano-Tierra seca, sin riego
Segueiro da herba- Donde se siega
Segueiro- Para segar
Seica- Parece que...
Selar- Sellar
Semente- Simiente
Sémola- Maíz especial para palomitas
Sen da cabeza- Sienes
Sen taxo- Sin Medida,sin freno,sin control.
Sénica-Veneno, arsénico
Sentadoiro- Asiento
Señoritinga- Presumida
Seo- Seno
Sequío-Dícese de la vaca enferma de hambre y con las defensas bajas
Serrapio- Toponímico de serra
Sestear- Hacer la siesta
Seteestrelas- Pléyades
Sillar de pedra- Forma que tiene una piedra que asienta bien y no se mueve al colocarla
Silvamadre- Madreselva
Silveiral- Zarzal. Atolladero
Sobaco- Axila
Soballeiro- Sobado. Pisoteado
Sobranzas- Retrinco, lo que sobra de algo
Sobrecocido- Recalentado de pies
Sobreira- Alcornoque
Sobreterra- Que espera el entierro, víspera del entierro
Soidade- Soledad, depresion
Solideo- Adorno clerical, tocado estilo judío
Solombo/ Raxo. Dos tiras entre costillas y espinazo
Solombo/Entrecosto- Entre lombo e costelas. Solomillo
Solta- Impedimento o estorbo para que un animal ande poco
Sombreiro de palla- Idem
Son da gaita- Sonido,pieza, modo
Soplamocos - Dar una torta
Soplete- Gaita galega
Sotana- Indumentaria clerical
Souto das abeas- Toponímico
Souto do forno- Toponímico
Subidoiro- Para subir muros
Suliño- Palo de arrastre de un arado o semejante
Surros- Aguas superficiales que dejan surcos al correr
Tabaco de rama de pataca- Lo que se fumaba en tiempo de guerra
Tabaqueiro- Petaca
Tabau- Tábano
Tabeirón- Tiburón
Tabla- Párrocos que se ayudan entre sí, de parroquias limítrofes
Tabuada/ Taboada- Tablada
Tabuleiro/ taboleiro- Tablón, tablero
Taco- Relleno burdo
Tafarros- Solapas. Cogerlo por el cuello o por los cojones
Tafún- Olor desagradable, fuerte
Talabarda - Albarda
Talanqueira- Borrachera
Taleiga - Talego
Tamborileiro-Tamborilero
Tamboril-Tambor
Tamparrantran - Traspié
Tangue - Jarra para beber
Tapacaneiro - Último hijo
Tarabela- Molino de viento. Inseguro.Veleta
Tarabelo- Cierre a la vuelta
Tarambana – Inseguro
Tonsura- Coronilla de los curas
Toupello- Topillo
Tarambiliquiando- Dando tumbos, inestable,Inseguro
Tarambollo - Amarre movil que hace de freno para animales y dificulta la marcha
Tarascada- Mordida muy rápida
Taravela- Molino de viento
Taresa- Teresa
Tarteira ( de barro) - Tartera con forma plato hondo
Tarteira de guisar- Tartera de barro sin patas
Tascos- Lino residual tras sacar la fibra buena del lino
Tatexar-Tartamudear
Tatexo- Tartamudo
Taxo- Medida, freno.
Tecer o pao- Trenzar cintas de colores sobre un palo y bailando
Teima- Empeño. Manía. Idea fija
Teimón/ teimudo- Porfiado, insistente
Teixa- Nombre de vaca
Teixo/a- Parda, oscura
Teixugo- Porcoteixo, tejón
Tela mansiña- Seda. Gamuza. Tela suave como terciopelo
Tellón-Teja grande
Tempero- Graduación.Equilibrio
Tendal- Idem
Tentemozo- Apoyo del carro
Tento- Precaución. Trato fino, cuidado
Terroazos- Atacar con terrones
Terruño- Patria
Terzón- Cólico de caballos, de ganado equino.
Testeiro - Fachada
Testo- Tapa
Tilla- Cuña del rodeiro
Tina saladeiro- Salar cerdo
Tino- Cuidado, esmero
Tíñaa alí- Debía morir allí
Tiquismiquis- Meticuloso. Muy fino
Tirabeques- Guisantes
Tiraboleiros- Tiran del botafumeiro
Tirapuxa- Lucha, discusión
Tirar o caldo - Echar el caldo en la taza
Tirizó- Orzuelo
Tiruliru- Insulto. Apodo
Tísico-Tuberculoso
Tixola - Sartén
Tizón -Trozo de leña a medio quemar
Tó- Frena
Tobeira - Tobo de conejos
Toleira- Hoguera de terrones que se juntan despues de cachar
Toleirón- Tontarrón
Tolleito- Paralítico
Tollemerendas - Flores
Tolo- Loco
Toma- Para atraer un animal
Toma cachorra - Apaña eso, llévate eso, cóbrate eso
Toma de chocolate - Pastilla de chocolate
Toman a raxeira en coiro coma os ricos - Se desnudan al sol como los ricos
Tona- Nata de la leche, parte grasa
Topetazo- Golpe
Toquilla- Especie de pañoleta que cubre los hombros
Torada- Parte principal del árbol, gruesa
Torcida- Mecha de vela, candil, pábulo de un farol, etc
Tornarratos- Parte del hórreo, remate de los pies que impide el paso a los roedores
Tornilleiro- Destornillador
Torno- Torno del lagar
Torresmo- Tocino para engrasar la cacha
Torresmos de porco- Carne frita con sal
Touciñeira- Tocinos
Touciño de dúas frebas- Tocino de dos hebras
Touciño de tres febras- Tocino de tres hebras
Touciño esbureo- Grasa pura
Toupeira- Topos
Toupello- Topo pequeño, topillo
Toutizo- Torpe
Toxa- Donde hay muchos tojos
Toxeira- Tojal
Toxo cachar- Tojo que crece por zonas, de pies distintos, se usaba para caballerías
Toxo molar- Tojo que de un pie salen, las ramas del tronco delarbusto, se usaba
para hacer estiércol
Traballar po-lo caldo- Trabajar por la comida
Trabar- Retener , morder
Trabilleira- Enredadera,planta
Tragadeiras- Esófago
Trallo- Arte de pesca
Trampa atrás- Me arrepiento de lo dicho, rectificación
Trampadiante- Si cuela, cuela
Tramparrantrán- Golpe.Traspiés
Trampatrás- No cuela
Trampavai- Probar si cuela una trampa
Tranca a dous tranqueiros
Tranca- Cierre con palo
Tranca doble a dous niveles -
Trancazo- Gripe
Trangallada- Lio
Tranquear unha pedra- Cuadrarla
Tranqueiro - De tranca.Donde apolla la tranca
Tranxeito- Tránsito
Trapallada- Lio
Trapelear- Bromear
Trapeleiro- No es de fiar
Trapelo- No es de fiar
Trapexar- Mercadear con ropa
Trapiceira de carballotes - Maleza de carballiños
Trapiceira de codesos - Maleza de codesos
Trapiceira de fentos - Maleza de fentos
Trapiceira de silvas - Silveira
Trapiceira de xestas - Xesteira
Trapiceira- Maleza
Tras do cu á man dreita- Está cerca pero no lo vés
Trasconexado- Perdido de vista.Intrincado, difícil
Traseira do zoco- parte de atrás del zueco
Trastabillar as pernas - Entrecruzar y liarse
Tratou o casamento - Concertó la boda
Trebello- Muiño de agua
Treboada- Ruido de tormenta
Trebón- Chaparrón
Tremedoiro- Vara de regular el grano (molino). Regulador
Tremelle o bico co medo - Le tiemblan los labios con el miedo
Tremún- Terremoto. Sonido de golpe
Trepia- Tres pies, trípode
Trilleiro - Algo triscado de los ratones
Trinca - Sentido vertical de una piedra
Trincha coles- Frutero
Trincha peidos- Broma
Trinta con trintaeun- Tantos como leva o mes
Tripa cagueira- Insulto,final del colon
Tripa chea- Comilón
Tripallada- Lío de tripas
Tripón - Tripa grande
Triscar- Morder como pellizcando, a dentelladas
Troitada- De truchas
Tronos- Truenos
Tronzado- Cortado al través
Troula - Alegría, juerga
Trouleiro- Juerguista
Troupeleo- Ruido del carro, traqueteo
Trucar- Pegar con el testuz
Trulla - Juerga
Trulla de rapaces- Grupo de niños
Tufo- Olor fuerte
Tullido- Paralítico
Tumueiros- Correa que engancha la cabezalla en el yugo, puede ser de corre, de pés
de carballotes, de cuero o de cuerda
Tunda- Paliza
Tuno- Nombre de perro
Turba de Braña- Tierra vegetal de humedales
Turrar- Empujar
Tusto - Nombre de perro
Umagusto- Merienda en el monte con castañas asadas y vino tinto.Magosto
Un diñeiretazo- Mucho dinero
Unha atadeira de chourizo- Poquísimo
Unha bicoca- Una mina, una suerte
Untar- Engrasar con unto (Untar a filloeira-Engrasar la filloeira )
Untar o fuciño- Aprovecharse
Unte dos zocos- Grasa de cerdo
Unto das tripas- Epiplón
Uñeiro- Infeccion en la uña
Urces- Plantas de monte, uz
Usma- Curiosidad
Usmón -Curioso
Uvas de gato- Flora de los muros viejos
Vacíos da barriga- Parte de delante de las caderas, a los lados de la barriga
Vagar- Tiempo disponible, inactividad. Calma
Vágoa- Lágrima
Valongo - Topónimo
Velloupeiro- Viejo verde
Val- Valle
Valado- Vallado
Valburdio- Mil ruidos en uno
Valdeiro- Vacío (Valeiro).
Valentías- De valiente
Valoutas- Murangallos, obstáculos de piedra
Van a ben- Mejoraron
Van- Cintura
Varal- Vara muy larga
Ventar a morte- Oler la muerte
Vacató- Voz para espantar las vacas
Varal das vacas- Vara fina, larga y con un aguijón en la punta
Varanda- Varandilla
Varandal- Vara larga y fuerte para colgar cebollas, ajos y maíz
Vatifondo- Lío
Vaxaroucas- Rojeces, inflamación en ronchas
Veceira- Animales pastoreados por turnos sucesivos y vecinales
Veiga- Finca
Veiramar- Litoral
Veirarrúa- Acera
Veiravía- Acera
Velai- Ahí ves, mira ahí
Velaivai- Allá va
Vella candonga- Insulto a una vieja verde
Vella carroña- Insulto a viejas
Velloupeira/o- Vieja/o verde
Velloupeiro- Viejete
Velorio- Velatorio
Vencina- Gasolina
Ventanuxo- Ventana pequeña
Ventear- Olfatear
Ventestate- A todos los vientos
Ventimpero- A todos los vientos
Vento do tempo- Viento malo
Vento mareiro- Viento del mar
Véñenlle dadas -Le vienen dadas, cosa fácil
Verderolo- Viejo verde. Pájaro
Verdún- El verde de la humedad
Vervas- Palabras
Vésporas- Avispas
Vespereiro- Avispero
Veu a ben- Mejoró
Veute Dios a ver-Te vino a ver Dios. Tuviste suerte
Vexo nacer as herbas- Veo bien
Via- Idem
Vicharacheiro-Que ama a los animales
Vicharraco- Animal grande
Vichelo crego- Oropéndula
Vicho home- Bicho malo
Vidoeiro- Árbol,abedul
Vila- Pueblo
Villarda - Estornela, juego
Vimbieira- Planta de vimbios
Vincha - Vejiga del cerdo. Dulce con arroz, leche, azúcar, huevos, pan y se cuece al
baño maría
Vinculeiro- Heredero mejorado, que lleva el vínculo,incluye la mejora y el nombre
por el que se conoce a la familia
Vinten- Dinero. Venteava parte de la peseta
Viñen a brincos- A prisa
Viño cabezudo- Vino chispón. Se sube a la cabeza
Viño chispón- Tiene fuego
Viñoto- Plantón de viña
Virachaquetas- Cambiachaquetas
Viras do zoco- Remates, donde se une el palo con el cuero
Viroio- Vista torcida (vesgo) vizco
Vísporas- Vísperas, Avispas
Vista brava - Mirada de loco
Visto bo- Visto bueno
Víuse en calzas pretas- Verse en apuros
Vívese a primaveira- Se disfruta
Vixilia- Ayuno
Vó- Vuelo de ave
Voadoira- Volador
Voana- Volador
Volvíches ós días en que naciches- Retroceso
Vótalle a conta- Echa cuentas
Vou indo- Voy yendo
Vouche-las dicir- Te las voy a decir
Xa- ahora
Xabaneta-Paliza
Xamporentrelas- Juan Tenorio, un Don Juan
Xaneira- Celo en enero de los gatos
Xaqueninqueiras- Aunque no quieras
Xaquín- Joaquín
Xaquiniña - Joaquina
Xarabe- Jarabe
Xarampelo- Sarampion
Xarope- Jarabe. Mosto
Xarrear- Beber a jarros
Xarro do viño- Jarro del vino
Xarro- Recipiente, jarro
Xaruto -Puro
Xarxa - Planta silvestre, salvia
Xastrear- Arte de sastre, remendar, cortar, coser, arreglar
Xatevín- Comida vista antes en la mesa, comida de ayer
Xato- Becerro pequeño
Xeba- Moza
Xeira- Paliza. Serie
Xeixo- Pedernal,croio
Xema- Llema
Xemedoiro- Lugar de quejas.Donde se gime
Xemer- Gemir
Xeniudo- Tipo con genio
Xente baixa, pouca cousa- Gente baja, poca cosa
Xente de capa- Importantes, normalmente del clero
Xentiña- Gente de poca monta
Xentuza - Gente baja
Xeranio- Flor de cárcel
Xergón- Colchón que no es de lana
Xergón de follato- Colchón de hoja de maíz
Xergón de palla- Colchón de paja
Xerrear - Jarrear beber mucho
Xeva- Novia, niña, chica, joven
Xesta piorna - Tipo de xesta
Xesta-Retama
Xiadeiros- El apoderado, quien presta fianza
Xícara- Jícara, redoma pequeña con picho o boquilla
Xibaleu- Jubileo
Xilgaro - Jilguero
Xiniqueiro - Quejumbroso
Xirómina- Desentona. Cambia de tono
Xirominea a cantar - Inseguro, que desentona
Xirope- Melaza o Jarabe
Xo! - Para! Voz que se da al caballo para que pare
Xo! galiña- Voz para espantar las gallinas
Xoga - Rodilla
Xogar á peneira- Juego de azar, similar a la güija
Xogueta- Dedicarse al Juego como amateur o casi profesional
Xogueta- Juego
Xofre- azufre
Xopexar- Mamar, empujar la ubre para que salga leche
Xornas mornas - Tipo sin sangre en las venas, ni siente ni padece
Xostra- Látigo. Azote con una rama flexible
Xostregazo- Xostra
Xotear- Patalear o protestar
Xoto- Becerro
Xoubeira - Que vende xoubas.Insignificante
Xovenca- Vaca joven
Xugada- Par de vacas para todo
Xunguir- Unir
Xunqueira- Sitio donde hay muchos juncos
Xunta- Reunión
Xurar- Blasfemar
Xurafás- Que hecha juramentos o palabrotas, mal hablado
Xurés - Baixa Limia.Suroeste
Xurumelo- Brote, botón,retoño
Xusticia de carballeira- Solución a palos
Xustillo- Sosten, prenda de mujer
Zalouqueo- Mover un líquido al andar
Zamarra- Chaqueta de abrigo
Zambomba- Instrumento musical de navidad
Zambumbia- Mezcla comestible con arroz
Zamouco- Silencioso, persona de pocas palabras
Zampabolos- Come bollos
Zampar- Tragar
Zancos- Muslos
Zanfona- Zanfoña
Zapateiro- insecto hediondo
Zapatillas /de esparto/de tela-goma
Zapurrar- Esparcir agua
Zarabanxa- Bailoteo
Zarabeto- Que habla con la z
Zaragallada- Refrito de empanada, el contenido, lo que lleva dentro
Zarapallada- Porcallada
Zarrapastreiro- Desastroso
Zimbrar- Cimbrear
Zoca e calcetín de lan- Calzado tradicional
Zocos de ameneiro/ bidoeiro- Zuecos de abedul
Zorregazo- Latigazo
Zoupada no cú- Azote en el culo
Zulo- Reserva
Zudre- Grasa de la lana de oveja
Zumbadoira- Juego
Zumballe a pandereta-Toca la pandereta
Zumballemarica- Bollo de molino
Zumezuga- Antiinflamatorio, sanguijuela
Zuncho- Anillo de obra, cincha de acero, cinturón de acero
Zurraquechepego- Darle con ganas
Zurruchar- Escurrir
Zurrucho de viño- Gotas de vino


DITOS E FEITOS
¡A toda mecha!- A toda velocidad
¡Aguantar mecha!- Aguantar
¡Ainda o demo te leve!
¡Ainda ti cegues coma unha toupa!
¡Amólame moito!
¡Arnegado sea o demo!
¡Arnégote demo!
¡Así e todo!- De todas formas
¡Asímesmo é!
¡Boa
falta
lle
fai!
¡Bota aquí unha man!- ¡Alá vou!
¡Bule, bule!- Apura
¡Cacho vicho!- ¡Qué animal!
¡Cando ti o dis!- Debe ser cierto
¡Cata que perda!- Un valor que se baraja
¡Chiva, chiva!- Llamada a las cabras
¡Chove coma fora!- No hay remedio. Sin protección
¡Colleu polo camiño do medio!- Decidió
¡Da xenio!- Es una gozada. Bien
¡Dalle noxo ós porcos!- Le dá asco a los cerdos
¡Dalle volta o gando que non pase o río!
¡De carallo e pouco; é de carallo pra riba!
¡Deixa que xa!- Ven que te espero (ya te pillaré)
¡Dios te axude!- ¡Ben vido!- Saudo de traballador
¡É bo!- Todo bien
¡É bo, é bo; pero o lacón non aparece!
¡É como digo!
¡E eu na súa!- Respuesta a me cago en tu madre. Y yo en la suya
¡E logo...!- ¡Claro...!
¡É unha vergonza!- Es para avergonzarse
¡É xente!-Es capaz, puede
¡Érache boa!- Sería tremendo
¡Estou cheo de ti!
¡Estou farto de vos!
¡Fixéchela boa!- ¡Menudo lío! La has hecho buena
¡Fuxe!- Escapa
¡Hai que aturar!- Aguantar
¡Hai que roelo!- Aguántate
¡Hai que velo!- Hay que verlo
¡Madia leva!- ¡Qué suerte!
¡Mal raio te parta!
¡Mala centella te coma!
¡Mala chispa te escalace!
¡Mala morriña te leve!
¡Malia ti!- Por desgracia
¡Malos demos te leven!
¡Manda centella!
¡Manda chover na Habana!- Poder
¡Manda forza!- Admirable, asombroso
¡Meigas fora!
¡Mete medo!
¡Mételle medo os cristianos!- Aterrador
¡Mételle o dente!
¡Mico,mico!- Llamada a los gatos
¡Miña nai querida do ceo!
¡Na miña vida tal vin!- Nunca he visto nada igual
¡Non hai que lle facer!
¡Non hai tolo sin idea e cada un ten a sua!
¡Non quero verte na vida!
¡Non si!- Así es
¡Non ten pra onde ir!- No tiene remedio, no tiene solucion
¡Noraboa!- Enhorabuena
¡Nunca noutra me vin!- Lío. Lo peor que me pasó
¡O que hai que ouir por non ser xordo!
¡Outra vaca no millo!- Otro lío
¡Outra vai que non ten volta!
¡Perico,perico!- Llamada al macho cabrío, y al buey
¡Pico Sacro!, hoxe te vexo e mañán te paso
¡Pitas,pitas!- Llama a las gallinas
¡Que Dios me valga!- Auxilio
¡Qué maliño estou e qué pouco me queixo!
¡Que o forno che vote silvas!
¡Que se amole!
¡Quen non te coñecera, puñetera!
¡Quino,quino!- Llama a los cerdos
¡Róncalle o carallo!- Es lo máximo
¡Róncalle o conto!
¡Señor José!¿Que é o que anda aí?
¡Señor Manuel!¿Que é o que hai?
Para pouca salú,é mellor ningunha
¡Tenche boa duda!- No importa
¡Tes boa duda!-Vas bien
¡Tócalle a porra!- Fastídiate
¡Tócalle o pínfano!
¡Toco,toco!- Llama a los cerdos
¡Vai a mosca!
¡Vai a porra!
¡Vai as cañotas!
¡Vai cardar a Poio!
¡Vai comer onde foi certo eso!
¡Vai de volta e media!- Lo sabe todo
¡Vai mamar ás porcas!- Vé a mamar a las cerdas
¡Vai ou racha!
¡Vai ou racha!-camina o revienta
¡Vaiche bo conto!- Ya te vale
¡Vaiche boa!- ¡Qúe barbaro!
¡Vaiche boa!- Apañados vamos
¡Vaiche boa!- Deja correr
¡Vaiche boa!- Ya te vale
¡Vaites, vaites!- Olvídalo
¡Vaites,vaites!-vete de ahí. bueno,bueno
¡Vas a porra!-A tomar viento
¡Vela ai vai!
¡Velaí!-Ahí lo ves
¡Velaivai!-Se ve ir
¡Vella carroña!
¡Venia ti!-Gracias a ti
¡Xa te vexo!-Te conozco
¡Xa te vin!-Te he visto antes. Reseso
¡Xosé, Xosé!, vaca deitada becerro non é
¿A muller de quen?- ¿Quien?
¿A ti que che importa?
¿Ainda máis esa?
¿Ainda mais eso?
¿Andas as cruces?- ¿Haces el viacrucis?
¿Cantas ducias de foguetes botastes na festa?
¿Cantas horas de muiño tes?
¿Canto colle de limosna o santo?
¿Canto lle debo?- ¿Cuanto le debo?
¿Cantos "claros" de millo colles?
¿Cantos carros de herba che dou a chousa?
¿Cantos curas oubo no enterro?
¿Cantos festeiros tuvestes?
¿Cantos porcos matades?- ¿Sois ricos?
¿Cómo che foi por alá?
¿Cómo che quedou o corpo?- Cómo le quedó el cuerpo?¿cómo estás del susto'
¿Cómo che vai Manuela?Con burra mal ,e peor sen ella
¿Cómo che vai?
¿Como era de grande a troita?
¿Comparada con quen?
¿Donde es?- De dónde eres
¿Dónde ves?- De donde vienes
¿E leria ou renxe a porta?- ¿Estás ahí?
¿E que hai por alá?- ¿Qué pasa?
¿Entendes o belén?
¿Euquesei?- Desconozco
¿Non si?- ¿No es así?
¿Onde está o truco?- ¿Dónde está el truco? Engaño
¿Por que dis que pode haber paos? Porque a min xa me deron un.
¿Por qué non te cociches, berza? Porque non me remexiches, besta.
¿Pra onde vas tolo? Pra onde van todos.
¿Pra onde vas?
¿Pra onde vas? Pra onde me leven, polas boas ou morto
¿Qué che dixen eu?- Ya te dije
¿Qué comestes onte?
¿Qué din de min?
¿Qué din de ti?
¿Qué e eso de voltar?¡¡¡ Eu que sei!!!
¿Qué fixestes hoxe?
¿Qué mosca lle picou?- Qué le pasa
¿Quen che dou vela neste enterro?
¿Quen cho dixo?- ¿Quien te lo dijo?
¿Quen dixo medo?- Valiente
¿Quen lle dixo o can que el era can? A cadela
¿Quen por un gusto non leva cen paos?
¿Quen te fai rico? -Quen che fai o pico- El que te da de comer te hace ahorrar dinero
y así te enriqueces.
¿Rapas o pote?- Aprovechas lo último que queda de caldo
¿Tes hora boa?
¿Tes hora boa?- Te va bien el reloj
¿Tes lume?- Tienes fuego
¿Ti que entendes de merda se nunca a comiches?
¿Ti viches outra?- ¿ has visto algo así?
¿Tíroche o caldo?- Te lo sirvo en taza
¿Vesme erguer o feixe? -¡Alá vou!
¿Veute unha bruxa?
¿Vícheme as vacas?- Has visto mis vacas
¿Viches o lobo?- Tienes miedo
¿Viches o raposo?- Afonía, estar afónico
¿Viches outra coma ela?- ¿Has visto algo así?
17 de xaneiro, San Antonio verdadeiro
Acabalo da galla do pantalón-Viajar caminando
A aldea envilece, embrutece y empobrece, dicían os curas
A auga non ten cabelos- El agua no tiene pelos
A caraba en bicicleta
A casa de cada quen pra cada quen lle vai ben- La casa propia casa es la que sirve
A cota da ferramenta- Donde se golpea
A fame aguza o talento
A felicidade é un viaxeiro que case sempre perde o tren
A fruta é dos rapaces
A gata coa presa pare os fillos cegos
A gran fame non hai pan podre
A intestate- Al aire libre
A contrapelo- Me molesta
A mellor mentira é a que vai por diante
A muller que ten a lingua moi larga debe ter a costela moi dura
A muller rideira, ou cabra ou peideira
Á Nosa Señora da Grela, se non vou doulle unha vela
A paso de piollo- Muy lento
A que fóra vai casar canga leva ou vai buscar
A rebenta caldeira- A todo gas
A rei morto rei posto- A rey muerto rey puesto
A sorte do pobre é andar a pedir
A sorte é tola e a calquera lle toca -
Á torta e á dreita- A derecha e izquierda
A tronza e a leva- Dos "andares" contrarios.La vertical y la horizontal de la piedra.
A varanda da chourizada- Vara larga para colgar los chorizos
A velas vir- Como vengan las cosas
A vella vai morrendo e vai aprendendo
A ventestate- A lo que venga, sin cubierta. A campo abierto
A vida é dos que calan, o poder é dos ricos, a política é dos que falan e o acerto é dos
que saben
Achegoulle a chaqueta ó corpo- Le pegó
Afacer o cú ós azoutes- Acostumbrarse a los azotes
Afociñar- Darse de narices
Afoga-lo can- Relacionarse, hacer el amor
Agárrate o nacedeiro- No hay que hacer. No tienes defensa
Agre coma rabo de can- Agrio
Ainda che falta comer un ferrado de sal en ovos
Aínda levas a casca do ovo no cu- Se dice cuando alguien es joven
Ainda máis esa?- Otra más. Además
Ainda no me pasou pola cabeza- No lo he pensado aún
Ainda non che toca de falar este ano- Se le dice al niño
Aínda queda algún millo vello no hórreo- Hay reservas
Ainda non lle cerrou a moleira- Falta de sensated
Ainda reventes coma un sapo- Maldición
Ainda te arrastes coma unha cobra- Maldición, que culebrees, que te arrastres
Ainda ti andes coma os porcos, coas orellas a rastro
Ainda ti cegues coma unha toupa- Maldición, malos deseos
Ainda ti estoupes coma un sapo- Maldición, malos deseos
Ainda ti ladres coma os cans- Maldición
Aínda vai e ven- Es soportable, puede pasar
Alegría tripas que está un corno a cocer
Alguén cho dixo sen min
Algún pecado xa leva a pena
Alma en pena- Que anda agobiado
Alporiñouse o galiñeiro- Se alteró la reunión
Aluma, aluma que chei de dar unha- Oración da raposa ó relámpago cando apañaba uvas
Anda coma o rato o fol- Va, destruye, roba, come (no mucho), una y mil veces
Anda con pes de plomo- Cuidado
Anda de boas
Anda de cacho pra cesto- De un lado a otro
Anda de porta en porta
Anda de rabo revolto- Se cambia de casa
Anda na punta da póla- Llama la atención, se exibe
Anda na zaranda- En compañía
Anda namoriscado- Enamorado
Ándanlle as moscas no ubre-Le molestan
Andar á que salta- Buscarse la vida
Andar ácorda- Ponerle cuerdas a las vacas para controlarlas
Andar ós contos- Hablar
Andar polas portas- Andar pidiendo limosna
Andar saido- Como un cerdo en celo
Andares de una piedra- Leiva-sentido horizontal ; trinca-sentido vertical
Antromillo- Entre el maíz
Antraspernas- Entre las piernas
Anque me mates- Aunque me mates
Anque vivira 200 anos, que non os vivirei (porque non quero)
Antepoñer as vacas- Cuando no guías a las vacas, cuando van solas
Ama de cría- Mujer que cría a los niños
Amiguiños si, pero a vaquiña polo que valga
Aplícoche o conto- Toma la moraleja
Apor- Poner en funcionamiento
Aquí non se rouba, que vixían as toupas
Armar un cirio- Armar un lío
Arrarear- Entresacar
Arte de birle birloque- Te lo están robando
As beiras- Orillas, borde
As bruxas de verdade non pisan as herbas, pero escomúlganas
As pedras non falan, pero choran ás veces
As voltas do raposo- En el baile es como hacer un descanso
Así coma quen- Disimulando
Asi e todo-De todas formas
Así estoupes coma unha castaña no lume
Así eu medre- Ojalá yo prospere
Ata o 40 de maio, non te quites o saio
Atallou o enxamio- Lo detuvo, parar algo o a alguien
Atizar o lume
Atollado na lama- Atascado en el barro
Aturuxan as bestas- Gruñen los animales. Es un grito especial y característico
Avia-lo cabalo- Preparar al caballo
Axusta e compón- Contrato, un trato en el que se cede
Azoutar e dar no cu, ven a ser o mismo
Babachuvia de falador- Escupir al hablar
Babosachada cuspida- Remanente de babas en las comisuras y escupir al hablar
Baixalle o leite se lle dan lambuxada- Se deja si le dan coba o un premio
Báixalle os fumes- Humíllalo
Baixar o santo- Besar el santo
Ben cho sei
Ben mantido- Gordo
Benia a ti- Gracias a ti
Besta vella non cambia de paso
Bó é ; Dio-lo pague- Me resigno
Boca cerrada non entra mosca nela
Boi pequeño en astas crece
Boi sen corda, ben se lame
Bota por un ollo aceite e polo outro vinagre
Bota pra acá- Dámela
Botaba auga a darlle co zoco
Bótalle o boi á vaca
Bótalle o rastro o muiño. Páralo
Bretón de col- Brote de col
Brúa coma un boi saído
Bruxas e meigas todas as que queiras
Bruxas nos pinos, nunca se viron
Burro grande, cabalo non é
Búscalle o queiro- Búscale el quiero, convéncelo
Cabalo grande, burro non é- Distinguir
Cada frade co seu compadre
Cada quen con quen se entende
Cada un conta a feira como lle vai nela
Cada un que se apañe así como poida
Caen de seu- Automático, automatismo.
Caeulle a paxarela- Creencia
Cala e come
Caldo e sacramentos, a quen os queira- Para todos
Cambiar a auga o canario- Orinar
Can de Daián, vaca de Castro e muller de Filgueira para quen os queira
Can de matar gando- Calladito
Can de ninguén- Insulto
Can de pedir polas portas
Can ladrador pouco mordedor
Can pequeno pra fodelo- Perro peligroso
Can rabelo, pra temelo
Cando a ran teña pelos e a galiña dentes- Nunca
Cando anda ó macho, ata a raposa canta finiño
Cando che faga xeito- Cuando te venga bien
Cando che pese, pousas- Cuando te arrepientas, descansas
Cando máis lagrimexa, menos mexa
Cando María pareu Fernando- A su tiempo
Cando me peta
Cando o galo non canta, algo ten na garganta
Cando o lobo non oubea algo lle pasa na orella
Cando o tempo enxoite
Cando pasa o rabo, xa non queda can
Cando pensas que non se saben as cousas, sempre hai cen ollos que te ven e outros
cen que te miran
Cando saques os pes da alforxa, serás un home sin burro
Cando seas zafra, aguanta; cando seas martillo, zumba
Cando teñas vagar- Cuando tengas tiempo
Cando vén unha, nunca vén soa- Una desgracia nunca viene sola
Cando ven unha, nunca ven sola- La desgracia
Canto mais lagrimexa, menos mexa
Cantor de queixas baratas- Lamentos de amor
Cara de lúa chea
Cara de moucho
Cara de porco
Cara de sapo
Carda cos pes- Frota los pies al caminar
Casamento de foguetes, casamento de cachetes
Castañetar os dentes
Centella que te coma- Maldición, malos deseos
Centella viva- Maldición, malos deseos
Chea de fame- Hambrienta
Chégalle ben- Suficiente
Chegar e encher- Que no hay espera
Cheira a bravío- Monte, selva
Cheira a bravo o raposo
Cheira a farún- Castrón
Cheira a fresquío- Carne fresca
Cheira a mula podre- Huele mal
Cheira a pobre- Pinta de pobre
Cheira que asombra- Bien
Cheira que tira pra atrás- Mal
Cheirame a can
Cheiran a ceo as flores
Cheiras a chamusquina
Cheiras ó chamusco de porco e o fume da palla do meu palleiro
Cheiro a flor de toxo
Cheiro a loureiro
Cheiro a romeu
Cheiro a ruda
Chisqueiro contra vento e marea- Chisqueiro
Chisqueiro de mecha e croio- Chisqueiro
Chóscalle o ollo-Le solicito
Chove a eito
Chove a reo
Chove coma fóra
Chove na casa do pobre
Chóvelle no tellado- Que disparata
Chover hasta o corno amolecer- A la vaca no le importa que llueva
Chupar corda- Estar preso
Cochambre de cortello
Coger picañó-Tierra en la que no se puede plantar por estar enferma
Coller pulo- Impulsarse
Colléronlle o xeito- Le vieron la manera
Colleu a dianteira
Colleu a recaden- Lo cogió por detrás
Colleu a sombra do morto- Cogió algo malo
Xear ata o coiro regañar- Helar hasta dañar el cuero, los caballos no sienten frío
Colleu un preñazo- Quedar preñada a la primera
Colleulle a frida- Se le infectó la herida
Colleuno costa arriba- Lo cogió de malas.
Colleuno en coiros
Colleuno na allada- Con las manos en la masa
Colleuno un mal de ollo
Colleute nas patacas- En el acto
Coma melra por debaixo do rabo- Poco que ver
Coma o pé na perna- Le queda perfecto
Coma o rato o fol- Continuamente
Coma rabo de can- Agrio
Coma se tal cousa- Sin immutarse
Coma unha mosca no leite- Fuera de lugar
Come con ansia e traballa sin ela- Que lleva buena vida
Come e cala
Comecartos- Tragaperras
Cómelle as papas no curuto da cabeza- Es mucho más alto
Comer a dous carrillos- Con toda la boca
Comer có monte- Comer igual número de ovejas que bajas hay en el monte
Comer e rañar, todo é comezar
Comer non comeremos, pero hinchámonos de rir
Comerlle a africana- Le dá verguenza
Comeza por trailalelo, e remata por tralalala
Comín coma un cura- Comí bien
Como cheu dixen- Como te lo dije
Como te ves me vin, como me ves te verás- Epitafio común en Galicia
Cómo dis que che vai?
Como sua nai o trouxo a este mundo
Cómprelle ben- Le hace falta
Con aguas pasadas non moen os muiños- El orden es importante
Con moito xeito
Con pes de puta- Corriendo
Con pouca auga morna non quentas o país
Conocemos cos ollos cerrados todos os recunchos do mundo
Conta xusta non ten volta- Cuenta que dá justo está bien hecha
Contas feitas e axustadas- Cuadrar cuentas
Contas tantas cousas que igual te arrepintes de algunha
Corta a respiración- Que asusta
Cos fígados na boca- Con mucha prisa
Coto de armenteira- Toponímico
Cousa de moitos, cómena os lobos
Cuarto de acolá- El que había más lejos, del otro lado
Cunha man diante e outra detrás- Sin nada
Da cariña no me queixo- De la cara no me quejo( me quejo de otras cosas)
Dá feito- Lo hace todo con tiempo
Da noxo- Da asco
Da para unha fornada e sobran dentes- Es poco
Da xeito ver a nosa casa- Que está bien nuestra casa
Da xenio ver cousas así- Anima ver eso
Dalle entre os cornos- Atízale en la cabeza
Dalle na cabeza pra que non coxee
Dálle xeito a todo- Es un mañoso
Dame pan e chamame can
Dame xeito- Me va bien
Daquela maneira- Así
Dar a campanada- Llamar la atención
Dar de man- Suspender la tarea
Dar señal- Dar anticipo. Aviso de las campanas cuando muere alguien
Darlle traza- Solucionar
De bo ano- Gordo
De bo dar- Relacionada con la prostitución, mujer fácil
De bo queiro- Receptivo
De cacho para cesto- De aquí para allá
De calquer maneira- Como quiera que sea
De carallo pra riba- Más que de carallo
De folla a folla non hai escolla-
De ganchete- Del brazo
De mal comer- De mala calidad
De noite, todos os gatos son pardos
De pampana- De espalda
De perdidos ó río- Si no hay remedio
De sete suelas
De todo a eito- Mucho de todo
Decote che pingan os mocos, e lámbeste ben- Te arreglas bien
Deitar a galiña choca- Ponerla a empollar
Deita pro río- Cae hacia el río ( la molienda)
Deixa perda- Mal negocio
Deixa que xa- Ya te pillaré
Deixalle pra as medras- Relativo a ropa, que le quede flojo, grande o largo
Deixar os bens- Hacer testamento
Déixate caer por alí- Déjate ver por ahí, haz acto de presencia
Deixate de lerias- No me andes con cuentos
Déixate ver por alí
Déixome a paparrandona- A mi aire
Deixouno nas mangas do demo- Lejos
Deixouno polas portas- Lo dejó sin nada, le robó
Déronlle pan sin mestura- Lo despreciaron, maltrato
Desarnouse aquí- Creció aquí, se desarrolló aquí
Desbastar- Sacar lo que sobra
Descallou a neve- La nieve se derritió
Descalzo e callo gordo- Que va siempre descalzo
Desconto da vida os días que non te vin
Desconxúrote nogueira, cun ramiño de oliveira e o carallo dun rapaz, ben descorxurada vas
Despois de esbarrar, tes que parir ou rebentar
Detrás da silveira- Relacionada con la prostitución
Déulle coa agulla de marear
Déulle o aire do morto- Huele a muertop
Día de san nunca
Día de tenebros- Día de tinieblas
Dígoche filla, enténdeme nora
Diolo pague- Dios lo pague
Dios dea vista e claridá e o que non veu, que non vexa
Dios me ampare un palleiro, que se cayo nunha eira fágome unha bosteira
Dios nos colla confesados
Disque lle caeu a paletilla
Disque o veu unha bruxa
Disque ten a espiñela caída
Disque ten o anganido
Dito e feito- Dicho y hecho, inmediato
Díxolle o médico que tiña as tripas cosidas coa fame
Díxolle o pote ó caldeiro: apártate que me enlixas-Ambos muy sucios
Díxomo mateu que minte coma eu
Doulle dor- Perdió el conocimiento
Dóulle dor- Se desmayo
Dóulle unha calada- Lo sumergió debajo del agua
Doulle un carto o demo- Negoció con el diablo
Doulle un tamparrantran- Se cayó
Doume por alí- Me dió por ahí. Me pareció mejor
Doume unha roda de sopapos
Doume unha volta- Me mareé
Douse a perder- Mala vida
Dunhas noutras, pasan as cousas- Mientras discuten pasa la vida
É bo para ir buscar a morte- Calmoso y pesado
É coma can que lle ladra á lúa
É coma o pez- Se pega y no se despega
É como Dio-lo dou- Él es así
É cuspidiño coma seu pai
É dado- Dado, asequible
É das co rei mandou chamar- De mala vida
É das que fuxen có carro- No es de fiar
É de medo
É de Nosa Señora de todo o mundo- De todos los sitios y de ninguno, ciudadano del mundo
É doado- Fácil
É fillo de can, e saleu tal
É o bo do conto
É preciso que o vexas
É seu pai cuspidiño- Se parece al padre
É tal- Así es
É un bule bule
É unha vila chea- Vale un mundo
Eiche dar unha aperta e roubarche un bico
Eicho facer- Te lo voy a hacer
Eicho ver- Te lo voy a mirar
Eira da porta
Eira das mallas- Enlosado de piedra para majar centeno, mijo o trigo
Eivo-las contar- Os las he de contar
Emporqueille a familia toda, un por un
En abril, augas mil
En maio, colle o arado polo rabo
En marzo, por onde vou pazo
En por sí- Autónomo
En boa hora sea dito e que o demo sea xordo- Limpio lo que digo
En casa do ferreiro, cuchilo de pao
En Fornelos" un quentaba forno e outro enfornaba o bolo"
En San xoan xa a sardiña molla o pan- La sardina en junio está en su punto
En santiago se o millo ten lento, a anada está salvada- Si en julio la finca del maíz está
en sazón (húmeda), se salva la cosecha anual
Encambrillar as pernas- Tropezar
Enceinar os cans- Azuzar
Enche a iglesia cantando-que canta bien
Enche moito- Lo es todo
Enche o ceo coas pernas- Se cree omnipotente
Énchelle o ollo- Le parece bien
Encirra-lo can- Azuzar
Enfrioulle o ceo da boca- Murió
Enganchadas coma creixas- Enganchadas como cerezas (se lee zreixas)
Entre golpe e golpe, descansa o lombo
Entre o eixo e a roda- En apuros
Entrecasco de ameneiro- Tinte de color pardo
Entregoulle os fíos á tea- Murió
¿ E logo?- ¿ Y qué?
E tanto- Y tanto
Érache boa- Que bien me vendría
Escacha de risa
Escarabellar as orellas
Escarabellar o nariz
Escascarexar coma as galiñas
Escorrega coma unha troita no río
Escorrenta vellas- Mal olor
Espera ó lento- Espera a que la tierra tenga humedad
Está como a de ir- Está loco
Está de volta e media- Que lo sabe todo
Espetoulle unha sorpresa
Espirra coma as cabras- Idem
Estache boa-/ Vaiche boa- Bueno
Estaloulle unha castaña na boca- Sorpresa
Están os conexos bailando no monte e a pólvora está mollada
Estar afeito a...-Estar acostumbrado a ...
Estar entre a cruz e o caldeiro- Muerto
Estar ó alto- Cuando los herbívoros no se alimentan o dejan de hacerlo se denomina
"estar ó alto", sin alimentarse.
Estás de remate- Loco
Este mundo é un bandallo, chove nel coma fóra
Estou metido ata as cachas- Metido hasta el culo
Eu ben cho dixen- Ya te lo advertí
Eu oino, vino, díxeno- Yo lo oí, lo ví y lo dije
Facer a gata- Faltar a clase, hacer novillos
Facer as beiras- Pretender
Facer señal- Toque de campana cuando muere alguien
Facerse ver- Hacerse ver
Fai coma quen fai- Como si hicieses
Fai coma quen- Haz como quien.....
Fai coma se tal cousa- Disimula
Fai que afogas
Fai que che doe
Fai que che doe a cabeza
Fai que che fixeron
Fai que cobras
Fai que estás ben
Fai que estás cheo
Fai que estás rico
Fai que fas
Fai que fas- Haz que haces,simula
Fai que non podes mais- Simula que no puedes más
Fai que podes
Fai que rebentas- Simula que revientas
Fai que sudas
Fai que tes frío
Fai que vas ferido
Fai un pan coma queixo- Que está muy bueno
Faille unha falta coma unha capa de sarna- No le hace falta, le molesta
Fainas a cabeza e págaas o corpo-trabajando
Faite a idea de ganar
Faite de novas- Disimula
Fala anque sea debaixo da auga- Fala moito
Fala con esa moza- Es pretendiente
Fala que fala, e fala que te falarás- Hablar y hablar
Falaba solo- Estar furioso
Faladeiro do cañoto de col- Locutor de radio
Fálalle o gando- Apura a las vacas
Falar con...- Llevarse bien
Falar de vicio
Falar por non estar calado
Faldra da camisa
Faltache comer un ferrado de sal en ovos
Fáltalle a última fervura- Medio tonto
Fáltalle pouco- Poco le falta
Fan moito balbordo- Ruido
Fanar as orellas- Cortar el extremo de las orejas a cabras y ovejas para distinguirlas
Farto fai- Hace mucho
Febre porquiña- Gripe A
Feo coma os meus pecados-
Ferve a cachón- Brutalmente
Férvelle o sangue nas venas
Fervura na sangre- Mal humor
Festa grande- Con banda de música e invitados
Festa rachada- Fiestón
Fíate e non corras
Fillo serodio- Tardío
Fillos criados, traballos dobrados
Fixéchela boa- Menudo lío
Fíxencho coma pra min- Con esmero
Fíxolle mellora- mejoró al hijo
Fíxolle o caldo gordo- Le hizo prosperar
Flor da fariña- La mejor de la mejor
Floxeira de tripa- Diarrea
Fogos de San Simón- Alucinaciones
Fogos fatuos- Lapas debidas á descomposición da materia orgánica
Foguete de tres estalos
Folión de vento- Un golpe de viento
Fomos pasear polo mar, e atopamos que o mundo era redondo
Fondo do caldo- Donde está la sustancia
Fora rei que eu entrei
Funga-los mocos- Soplar los mocos
Furgando polo cú arriba sacoulle as moas do xuicio
Galiña cun piro solo tolea- La gallina co un sólo pollo se vuelve loca
Ganar a cebada- Rodar en el suelo sobre el lomo una caballería
Gardalas vacas- Pastorear
Gardar loito pecho- Luto total
Gato enfurruñado- Molesto
Gato morriñoso- Gato flaco y sucio
Gobernarse por sí- Arreglárselas sin ayuda
Golletos dos zocos- Agujeros para atar los zuecos
Gorxeiro- Persona que habla demasiado o que hace ruido
Gurrucho de viño
Gurrudo de aceite, un
Hai cachos da vida que nunca os ves; nin por fora
Hai cada cousa que parece unha lousa
Hai cen oios que te ven e outros tantos que te miran
Hai que casalo prá casa- Administra
Hai que deixalo- Es un campeón, lo hace todo bien
Hai roupa ó sol- Disimula. Que se actúe con discrección
Hai viaxes que son mais difíciles ca sacar unha moa furgando polo cú arriba
Haxa pecados, que con quen confesarme non ha de faltar
Fíxolle unha manda- Le hizo un legado o le donó sus bienes
Heicho de dar- Te lo voy a dar
Heicho dicir- Te lo voy a decir
Heicho facer- Te lo voy a hacer
Home pequeno, fol de veneno
Home troiteiro nin boa meda nin bo palleiro
Horta dos cheiros- Aledaños da casa
Ia entre o eixo e a roda- Iva fastidiado
Ida por volta- Sin detenerse
Igual da Xan, que Xan Carallán- Da lo mismo
Imos indo - Vamos tirando
Ïmoslle cortar unha perniña, pero non teña medo...
Inda bo é- Aún bueno. Menos mal
Ir á xesteira- Relación amorosa
Ládralle á lúa- Protesta a la luna
Lambendo os barbos- Relamiéndose, satisfecho
Laranxal- Plantación de naranjos
Larga o óso- Dame eso, suelta eso
Largo como un alargo
Leito de pedra- Lecho de piedra
Lengua saburrada- Sucia
Lévame a idea pra alí- Afición
Levas os pes arrastro porque che pesan moito as orellas
Lle faltaba autoridá
Loito cerrado- Luto total
Longo coma un día sin pan- Muy largo
Lume nos fígados- Furia.
Madía leva- ¡Qué suerte!
Mais bruto que un arado de pao
Mais cubre un burro cego ca un cabalo capado
Máis mal é teu
Máis me valera romper unha perna que vir aquí hoxe
Mais vale ter ca desear
Mal atrouxado- Mal arreglado
Mal do tope- Cáncer de garganta
Mal extraño- Tumor
Mal oio- Mal deseo
Mal que ben é o que hai- Expresa conformismo
Mal que ben, foi gobernando vida- Se arregló en la vida como pudo,fue tirando
Mal raio te parta- Maldición, malos deseos. (M.R.T.P.para las telefonistas de compostela)
Mal ruin- Sífilis
Mala morriña te leve
Mala sombra- Mala suerte
Mala sona- Mala fama
Malas mañas- Engaño. Robar
Maletón de lá- Prenda de abrigo. Refaixo
Malia a él- A pesar de él. Maldito sea
Malia quen che trouxo- A pesar de quien te trajo
Malia ti- A pesar de ti. Maldito seas
Mallar- Sacar los granos de cereal a golpes dentro de un saco
Malláronlle o lombo coma se fora centeo verde
Malos carallos te fodan- Maldición, malos deseos
Man na estribeira- Cabestrillo
Manchea de fariña de millo- Dieta de la vaca compuesta dde harina de maiz
Manda chover na Habana-Que tiene muchísimo mando
Manda collós- Asusta
Manda moita forza- Asusta
Mandanga- Mandar y no hacer uno mismo
Mandoulle os bens- Le dejó la herencia
Manga rachada- Apodo
Marcar cabalos con ferro ardendo- Marcar caballos en el anca
Marchou a pés de puta- Se fue volando
Marchou cantando baixiño- Se va de mal humor, refunfuñando
Maruxa de todos- Relacionada con la prostitución
Marzo por onde vou pazo( di o boi)- Marzo por donde voy pazo (dice el buey)
Mas bruto que un arado de pao
Matas de toxo cachar
Matas de toxo molar
Mazo do lagar- Pisón do lagar
Medra coma a espuma- Crece mucho
Meigas fora, San Silvestre
Mellor é calar…- Es mejor callar
Mentras capo non asubío
Merécelo ben- Lo mereces
Mete medo- Dá miedo
Mete respeto a noite- Dá miedo
Mételle o dente- Pruebalo
Mételle palla na albarda- Camélalo
Mete-lo zoco ata a rodilla- Equivocarse
Meteulle unha pulla- Lo engañó de broma
Metéuselle o medo no corpo
Meu corral de toxo
Meu dito, meu feito- Dicho y hecho
Meu pequeniño
Mexa fora do cacho- Se equivoca
Mexa na cama- Con poco carácter
Mexan por un e hai que dicir que chove
Mexar sen botar un peido é coma unha festa sen gaiteiro
Millo de rareo- Forraje, plantas de maiz entresacado
Millo miudo- Mijo, maíz pequeño, alimento para pollitos
Millo pego- Maiz de color oscuro
Millo serodio- Tardío
Millo temperan-Tempranero
Miña carrapucheiriña- Expresión cariñosa
Miña casa chea- Lo es todo
Miña rula- Cosa bonita
Miñaxoia- Tesoro
Miraba a oios cheos- Fijamente
Mirou polo rabiño do ollo-De reflejo, de reojo
Miroume por riba do hombro- Me desprecia
Moi farruco-Muy decidido
Moita fachenda - Orgulloso
Moito e pouco- Regular
Moito pistón- De categoría
Moleira- cabeza
Mollar a buxa- Beber
Mollar a palleta- Beber
Mollo do caldo - Líquido de caldo
Montes e moreas- Grandes cantidades. Exagerar
Moreas de xente- Muchos
Morra Marco, morra farto- Si muere que no sea de hambre
Morren os bos
Morreu cos dentes regañados- Murió desesperado
Morreu o can, acabouse a rabia
Morreu porque quixo; mandaba ela
Morrocotudo- Muy bueno
Morte de botica
Morte de fame
Morte de hospital
Morte de manicomio
Morte matada
Morte morrida
Muller parida, chocolate e caldo de galiña
Muller rideira e galiña que canta como capón, na miña casa non
Na forza do día- A mediodía
Na punta da pola- Destacado
Na terra do home o que non traballa non come
Na terra dos lobos hai que oubear coma todos
Nada e todo- Casi nada
Nada entre dous platos
Nin come nin deixa comer
Nin tanto acá, nin tanto alá- Con equilibrio
Nin, nin- Ni trabaja ni estudia
Ninguén que vai pra ningures
No coche de san Fernando, un pouquiño a pé e outro andando
No me da unha fala- No me habla
No me decatei- No me di cuenta
No me é dado- Es inconveniente
No me fago de cargo- No me doy cuenta
Noite pecha - Noche cerrada
Non apañamos outro inverno coma este
Non as ves nin as cheiras- Ni las ves ni las hueles, no te das cuenta
Non bota fala
Non cha deixo nin pola veiga da porta- No te la dejo a ningún precio
Non che chega o poder onde as ideas
Non che digo nada pero vaia- Sin comentarios
Non che é por ahí- Estás equivocado
Non che é pra min esa landra- No tengo esa suerte
Non comas cós ollos nin contes cós pes
Non dá dito- Lo dice muchas veces
Non da fala- Perdió el habla
Non da feito- No llega a todo. No dá hecho
Non da puntada sin nudo- A todo saca provecho
Non debes poñer o raposo a gardar as galiñas
Non dou a mosca lugar- No me dió tiempo, no tuve oportunidad
Non é a rosa tan peligrosa
Non é cousa- No me vale
Non é morte de home- No es cosa importante
Non é o mismo un burro famento ca un burro flamenco
Non é polo santo, senon pola peana -
Non é preciso- No es necesario
Non é quen de....- No es capaz de....
Non entendo o que dis pero tes razón
Non fai sombra- Disgusto o depresión, sufrimiento
Non fas palleiro sen palla- El que come engorda, sin comida no engordas
Non fíes cartos, nin te fíes dos homes, que son moi lagartos
Non hai atallo sin traballo, nin rodeo sin paseo
Non hai can que non ladre nin dono que non minta
Non hai cousa peor que ser can doutro can
Non hai cousa que lle diga - Nada le viene bien
Non hai escolla
Non hai moita queixa que dar
Non hai nada feito
Non hai qué lle facer- No hai que hacerle
Non hai queixa- No hay queja
Non hai quen o baixe da burra
Non hai sábado sin sol, nin meniña sin amor
Non lle cabe o pan no corpo- No puede callarse
Non lle crucei as portas- Hace tiempo que no lo visito
Non lle paran as carnes no corpo- No engorda
Non lle sale da idea- Obsesión
Non lle van as vacas polo rego- Le van las cosas del revés
Non lle vin xeito- No supe como tratar a una persona
Non me adita - No le sienta bien al estómago
Non me chama- No me atrae
Non me chiques- No me toques.
Non me dá xeito- No me acomoda
Non me enche a cova dun dente- Poca cosa.No me llega a nada
Non me fai avío- No me va
Non me fala- Enemistad
Non me presta - No me sienta
Non me queda nin a xorda- Vendí todo el pescado
Non te retorzas, tes que ir- No te resistas, tienes que morir
Non ten traza- No puede ser peor
Non me queixo- No me quejo
Non poñas o raposo a gardar galiñas -
Non queiras saber- No quieras saber
Non queiras ver- No quieras ver
Non quere ter máis o demo para rir - Con esto se contenta el demonio
Non quero que andes dicindo que tumba, que dalle, que tal, que sei eu
Non quixera estar no seu pelexo
Non quixo saber máis nada- Se fue sin averiguar
Non se collen troitas coas calzas enxoitas- No se cogen truchas sin mojarse los calzones
Non se ve un átimo - Oscuridad total
Non sei de que falas, pero tes razón- Le dá la razón (como a los locos)
Non te deixas comulgar- No te avienes, no te implicas
Non ten a quen sair- No se parece a nadie de la familia
Non ten creto- No tiene crédito
Non ten duda- No es peligroso
Non ten máis para onde ir- No tiene a dónde ir, es lo peor
Non ten traza- Calamitoso
Non ten traza nin xeito
Non ten unha area de sal- Es antipático
Non ten xeito - No tiene maneras, estilo, garbo
Non teño nada que facer
Non tes dreito a ter nin sequera unha mosca no ubre
Non vai no meu carro á misa- No es de mis amistades
Non vai por Dios nin polo diablo- No vale de nada
Non ve un burro a dous pasos- Ciego
Noraboa - En hora buena
Nos grandes accidentes, os únicos que se salvan no as moscas
Nudo corredizo- Nudo de ahorcar
Nugalla- Pereza
Nun congreso de cans díronse conta de que lle sobraba rabo e que lle faltaba autoridá
Nun credo- En poco tiempo
Nun pulo- En un salto, en un momento
Nunca choveu que non aliviase
Nunca eu alí fora- Maldita la hora que fui
Nunca eu dixera tal cousa
Nunca eu fixera tal
Nunca eu o coñecera
Nunca eu viñera aquí
Nunca lle deas ó burro a mesma patada no mesmo sitio, que cha pode devolver
Nunca noutra me vin - Lio
Nunca outra se veu
Nunca se pode xogar co lume nin tragar o fume
Nunca se veu outra coma ela
Nunca ti os meus anos chegues- Maldición de vieja
Nunha patada estou de volta- Vuelvo en un instante
O aquel- muletilla
O arco da vella-Arco iris
O ben feito, ben parece; quen o fai, algo merece
O bico da fonte- Donde se bebe
O bisbiseo- Ruído al orinar las mujeres
O can de San Roque tamén era can
O can que oubea dá a morte na aldea
Ó canto do galo- Al amanecer
O carauto- El temperamento del animal
Ó carreto- Cooperar todos para transportar materiales para un vecino
O caso é roer- Lo importante es comer
Ó catrapún- Mover una piedra a vueltas de cabeza, dando capitones
O cheiro que mais lle gusta o teu can, e da cadela do veciño, se non se baña-a cadela-
O conexo mátase na cama, a lebre na carreira,e o amigo da miña muller mátase na
parrumeira
O conto ten de todo
O corazón e a boca son os órganos do corpo máis mal levados entre sí
O cristiano que mellor chega a misa é o crego
O cura casa, o xuez tasa, o demo escacha de risa e escapa
O demo éche tendeiro
O demo, cando non ten que facer, mata moscas co rabo
O demo, que sabe dar, dá barato o que te vai matar
O día está por alto- No llueve, nubes altas
O falar non ten cancelas
O feito, feito - Di o muiño
O fillo de cabra cabirto se chama
O forno cría herbas- Que pasa hambre
Un médico cura, dous dudan e tres morte segura
O que fai un cesto, fai un cento, de lle dan varas e tempo
O frío recorre os osos
O gato, ainda que sexa do outro partido, come na casa do amo
O home do unto- Susto para los niños
O inventario das queixas- Quejumbroso
O inventor da machada-carpintero hasta fixo a Arca de Noé
O leviadoiro - Elevar el molino con una estaca al efecto (leviadoiro)
O luceiro da mañan
O lume sabes onde empeza, e nunca onde acaba
O mal do tope - Cancer de garganta
O mal que lle deseo que me veña a min- No le deseo ningún mal
O manda mais- El jefe
O meleiro- El que vende miel
Ó meu xeito - A mi manera
O muiño que deita pro río perde o que fai e rouba o que fixo
O mundo xa reventa con tantas mentiras: non lle caben mais
O niño que fagas eso terás - Nido, casamiento
O palleiro cheo de herba e eu cheo de fame sen empalleirar
O peido, a risa e a mentira son difíciles de aguantar, aínda pra políticos serios
O pelo mente; o dente, non sempre; a arruga non mente
O peor pra un can é ser de ninguén
O porco de mayo, vai con sua nai ó tallo- El cerdo de mayo muere en noviembre como
su madre
O porco de San Antón, se fora can, morría de fame
O porco leva a rabo moi revirichado
O que a bulto dis a bulto che sae
O que che sobra de cabalo, fáltache de burro- Todo está mal
O que come sen tino é porco ou cochino
O que da os días santos- El que manda
O que duda moito de si debe casarse...: non debe casarse
O que fai os fillos fóra, perde os fillos e máis a feitura.
O que fai un cesto, fai un cento, se lle dan varas e tempo
O que fora vai casar, canga leva ou vai topar
O que lle pon o rabo as creixas
O que mais asusta na vida é a morte e mais ós mortos
O que nace pra pito nunca chega a corneta
O que non ten pan, que non críe can
O que quere casarse e ainda ten mocos, debe preguntar cantos anos ten
O que ten a cabeza dura, debe ter tamén a costilla dura
O que ten de parvo estalle ben
O que ten tenda que a atenda
O que vas maltratar de obra non o maltrates de palabra
Oracións de burro non chegan ó ceo
O queixo largo- Barbilla
O raposo caza lexos do lobo ¡por si acaso!
Ó rivés da man- Del revés
O sacho- Tiempo de sachar
Ó San Andrés de Teixido irás de morto se non fuches de vivo
O señal- Corte en una oreja del animal
Ó sol pór -Al ponerse el sol
Ó xeito - A gusto
Ola de Pingo- Gorda, insulto
Ollo do muiño-Sitio donde va parar la mejor harina de la molienda
Ollomol- Besugo.Insulto
Onde bate a sombra- Donde llega la sombra
Onde cardan a lan
Onde hai galo non canta galiña
Onde hai pan, alí van- Donde hai que comer se va
Onde moitos cospen lama fan- Para referirse a las prostitutas
Onde nunca dá o sol- El culo
Onde te perdas ti, quixérame topar eu- Eres más listo que yo
Orella fanada - Cortada en parte
Orella parda - De otro partido
Orellas trochas-Orejas gachas. Avergonzado
Oracións de burro non chegan ó ceo
Ós agachos - Escondites
Os aqueloutros- Comodín para cuando no quieres decir el qué
Os bíos- Nervaduras de judías verdes
Os da orella parda- Malos. Rebeldes
Os da vista baixa - Cerdos
Os pementos de Padrón algúns pican, outros non
Os trabellos- Aparatos, las herramientas
Ós troques- En lugar de
Os únicos que entendían toda a misa en latín eran os cregos
Ou nas uñas ou nos pes, has de salir a quen es- Te parecerás a quien eres
Ou pares ou reventas
Ou vai a ser que sí; ou vai a ser que non. Dudas
Outeiro da roiba- Toponímico
Outra vaca no millo- Otro desaguisado
Outra vai que berzas colle- Otra tontería
Outro galo che cantara- Te iría de otra manera si actuases de otro modo
Ovo sin sal- Insulto
Padrica meu fraile, que por un oido me entra e por outro me saile
Pálida coma papo de ran
Pan de millo con becerra - Defectuoso
Pan de molete - Trigo
Pantrigo de culebra - Seta, hongo venenoso
Pao e tente teso- Que lo aguantas todo.
Papas de leite callado- Papas de leche cuajada
Papas de millo- Papas de maiz
Papeanche os miolos- Se recalienta el cerebro, hierve como las papas
Papo arriba - Caer de espalda
Para as medras – Grande, para cuando crezca
Cambiarás de tendeiro e non de ladrón
Para o probe sempre é noite e chove- Todo son desgracias
Para onde vas? E ti? -
Para que vexas- Para que veas
Para tirar, vale calquera tolo de atar- Para tirar cosas vale cualquiera
Parabens de can á cadela
Pareceme que vai haber paos ¿por qué? Porque a min xa me deron un
Pasos do rio- Piedras grandes para pasar el río
Pasou pola pedra - Se sometió
Pasoulle en venta- Simular una venta
Pasoulle o sol pola porta- Mujer que es mayor para tener un hijo. Menopáusica
Patacas de mal comer- Patatas malas
Pecho de chavella - Chavella
Pecho de pechadura de ferro
Pechoulle a moleira- Se formalizó, maduró
Pégase con cuspe de pita- Broma
Peidos de raposo - Babosas secas en los tojos
Perde-lo chío
Pétache o viño na cabeza
Picachón/ Picaraña- Pico para superficie duras
Pilloulle o que tiña- Robar arteramente
Pinga a saia- Que la falda cae de un lado, más larga de un lado que de otro
Pinga por un lado- Anda de lado
Pintar a cama verde-Llamar la atención
Piornal- Toponímico
Písalle o rabo- Tiéntalo
Pisar mazás- Triturar manzanas
Pisoume o rabo coma ó gato
Pixalleira do porco - Recorte de genitales del cerdo usado para engrasar los zuecos
Pode dormir fóra, coma banco de ferrador- Que no es atractiva
Pode ser galo, pero chéirame a can- No me fío
Podes ir pro palleiro- Harto
Pola andeloria metá do inverno fóra, e se chove ou venta, ainda entra- Por el 2 de febrero
(Festividad de la Virgen de la Candelaria) se acaba el invierno, si no llueve ni hace viento.
Pola costa abaixo todos os santos axudan -
Pola fresca- Al amanecer
Pola mañan cara de rosa e pola tarde cara de can
Polo baixiño chámanlle o rei cornudo
Polo ben que me sabe, perdónolle o mal que me fai
Polo burro, nunca vas saber os consellos que lle dou súa nai
Polo de agora, non ten queixa da nora
Polo mar abaixo vai unha troita de pé
Polo pan baila o can
Polo visto - Según se ve
Ponlle as peras a carto- Habla claro, díselo a la cara. Súbele el precio
Poñer a libra- Cooperar en la pérdida de una vaca, vendiendola en pedazos de libra.
Poñer a roupa ó clareo- Poner ropa al sol
Poñer o loro - Repartir peso, poner peso a quien tira del carro para equilibrarlo
Por costa abaixo, todos os santos axudan
Por detrás da silveira - Fuera de la ley
Por estaren comigo- Por hacerme compañía
Por moito que caviles, arredor dos cen anos quedarás sin cabelos
Por non ter, non tes nin vergonza nin medo
Por onde non vai manda razón. Se lo dice a todos.
O demo éche tendeiro
Por pouco non daba conta do recado- Por poco fallo
Por un lado xa ti ves, e por outro ¿qué queres que che diga?
Por unha mazán podre podrece todo o resto
Porco de San Antón- Todo lle sirve
Porco saído - Desonesto , mujeriego
Porqué non te cociches berza? porque non me remexiches, besta
Poucas gracias- Faltaría más
Pouco mal e ben xemido
Pouco peteirada- Poco picoteada
Pra as medras- Flojo, holgado
Pra ben ser- Lo correcto
Pra mais señas, ten un petouto de neve na porta
Pra onde queiras que vaias correndo, vas morrendo
Pra onde vas tolo, pra onde van todos
Pra ser tan terco hai que ser moi burro
Puxo o parche antes da pedrada- Preventivo
Púxolle as peras a carto- Se lo puso difícil
Que cada un é o que é, e non outra cousa
Qué che conto- Qué te cuento
Que che levanten a espiñela- Que te saquen la maldición.
Que chova, que neve, quen ten sede bebe
Que falan de ti
Que falan pestes de calquera
Que ninguén semente mais millo do que poida sachar
Que non chegue o carro antes que os bois
Que pra qué-Para qué lo quieres
Que sea o que tase un sastre- Una cantidad aproximada
Quédache coma a canga ó porco ou os odres á mula- Te queda mal
Quédache penzo- De lado, torcido, desigual
Quen fora mozo e non fora tolo
Remexeulle a concencia- Le removió la conciencia
Quedarse na estacada- No terminar lo planteado
Quedou a ve-las vir- Quedó esperando
Quen che dera- Quien te diera
Quen che me dera- Deseo
Quen non te conoza que te ature
Quen te veu e quen te ve- Cambian los tiempos
Quen ten cú ten medo-Todos tenemos miedo
Quentoume as orellas- Me calentó
Quer que lle queira- Quiere que le quiera
Qúerote moito, polo tempo enxoito e polo mollado que te leve o diaño- Te quiero por épocas
Recanto dos ollos- Lagrimal
Recantos da boca- Comisuras
Recheirado de cebola- Morcilla de cebolla
Recómelle a concencia- Le remuerde la conciencia
Recorre os osos o frio- Escalofrío
Regaña os dentes coma un can da rabia
Remexida de tolos en viño tinto- Botellón
Remexida de tripas- Cólico
Remontado- El que vuelve al monte
Renxe a porta- La puerta chirría
Responsos de "Lázarum"
Responsos de "liberame"
Responsos de "maravalde"
Responsos de "recorderis"
Reste de allos- Ristra de ajos
Reste de chourizos- Serie
Reventa foles- Que solo vale para procrear
Reventa outeiros- Cantero
Revirichar as follas- Enroscar
Rexes ben- Sufrir, aguantar
Ril cuberto- Buen sueldo
Rimos, se temos casa, e rabiamos se no-la quitan
Rindo que o digas- Aunque lo digas de broma
Rípame unha carta- Sácame una carta
Roe zocos- Zapatero
Roiba coma un merlo debaixo do rabo- Que no lo es (rubia)
Roibens ó mar, vellas a arraxar, roibens ó ribeiro vellas ó parrumeiro- Atardecer rojo en
el mar (oeste), mañana verás sol, atardeceres rojos en el río (al este) mañana hará frío
Rompeulle a crisma- Golpe en la frente
Róncalle o conto
Roncha que roncha- Dale que dale
Róndalle a porta- Es un pretendiente
Roubar roubaba, pra que se vai a dicir, pero pouco
Ruxe ruxe- Cascabel
Ruxen as tripas- Tener gases
Sábado a noite María pilla a roca- A última hora
Sabe de qué pe coxea- Lo conoces
Sabiamos que América estaba alí, ¡e atopámola!
Sacho de cristas- Arma pequeña con hoja y dos pinchos con mango largo
Sacudéulle a chaqueta
Sacudir os ourizos- Sacudir las castañas, bajarlas del arbol
Sae ós camiños- Que atraca
Sáelle a felicidá polas orellas,e po-los zocos
Sair cos pés pra diante
Saleu cos pes por diante- Se murió
Saleu entre catro- Se murió
Saleume de atrás para adiante- Me puso verde ´
Sancaralampio dos borrachos- Patrono de los borrachos, de broma
Santa Compaña- Alucinación
Sarna cabalar- De caballo
Save a morto o inverno
Save a rio, a troita
Se a sogra non che gusta, será porque a viches voando cunha vasoira
Se andas pra atrás chegas antes- Se le dice al borracho
Se as mans non che chegan, proba coas mañas- Más vale maña que fuerza
Se cadra- Si corresponde, a lo mejor, quizá
Se che arde a casa, quéntate os cangos- Aprovecha lo que queda
Se che meto unha patada no cu morres de fame no aire
Se che pesa, pousa- Si te pesa descansa la carga.
Se chegamos alá- Si vivimos
Se cheira a can, pode ser outro can
Se din que pareu por un dedo, certo será; creer non cho creo
Se fora unha mosca de burro non se pegaría mais
Se manda na casa a tua muller, ella sabe o que tes que facer
Se miran a burra dende outro lado, pode ser burra e parecer cabalo
Se naciches escarabello xa se sabe que entendes de merda
Se naciches ran, non xures que sabes nadar
Se nada non afonda
Se nada tes, nada che rouban
Se non naciches pra músico non lle busques melodías o bombo
Se non queres traballar, se non tes moita sorte nin sabes ladrar ¿qué vas facer?
Se o demo che leva a muller río abaixo, busca río arriba
Se ó lamento lle quitas o alento perdes o tempo
Se o lume non arde, o demo non tenta e o porco non foza, á vida fáltalle forza
Se o porco voara non habería ave que lle igualara -
Se precisas algo aquí estou- Si necesitas algo aquí estoy
Se queres bo tempo, pídello o aire de riba -pidele el buen tiempo al norte
Se te levara o demo...-Si te llevase el demonio..
Se tés moitos bens, érguete de noite e cómeos
Se tes muller, non tes que falar; e se tes can, non tes que ladrar
Se tes un fillo pillo, meteo a monaguillo e se é pillo de todo, neno de coro
Seca e amete- Fuente que nace y muere, va y vuelve, como los ojos del guadiana
Sempre comiches con ansia e traballaches sin ela
Sempre é mellor serrar de arriba
Sens da cabeza- Sienes
Sentidiño, meu fillo, sentidiño- Que pienses bien lo que haces
Será galiña, pero chéirame a can- Desconfío
Será galo por esa banda, por estoutra cheirame a can- Falso regalo, regalo con truco
Si non, cacheame-si no me crees cachéame, no escondo nada
Si os chourizos falaran, non habría porco vivo que non marchara
Si pega, pega, e si non pega non pegou- Si cuela
Si queres pasar pra onde a moza, pasa porriba de min- Cama de tres
Sin escolla
Sin que se diga
Sin xeito nin dreito- Como quiera que sea
Somos todos galegos, menos o capitán que é de Muros
Son os oios que eu teño nas costas- Son los ojos que yo tengo en la espalda, referido a un
amigo, es quien mira por mí
Sopa de cabalo cansado- Pan con vino, se le daba a las caballerías
Sóubente escoller- Acerté
Sta. María de todo o mundo- Ciudadano del mundo
Tal para cual, "marajota" e media"-Tal para cual
Tanto lle da- Le da igual
Tanto me ten- Igual me da
Tanto ten- Da igual
Telo bombo cheo- Embarazada
Ten ben a quen sair- Heredado
Ten bufas de porco fozón- Nariz de cerdo
Ten calleira- Porta callos en la conciencia
Ten cara de poucos amigos
Ten máis medo que vergonza
Ten mal a chirimoia- No razona
Ten mal bico- Come mal
Ten mala chencha- Mala cabeza, pòca memoria
Ten mala sona- Mala fama
Ten medranzas- Crecerá
Ten moito pesar
Ten o petelo endemoniado
Ten que se lle diga- Se le puede reprochar
Ten querencia- Costumbre
Ten rabo e orellas - Diablo
Ten tido- Ha tenido
Ten unha capa de sarna
Tenma xurada- Me la juró
Tente en ti- Detente
Tente no rego - Mantente en el surco, no te desmandes
Tente trono tente en ti, que Dios pode máis ca ti
Tente Vicente, non mates a xente- No te pongas violento
Tentemozo- Apollo del carro
Tento-Pulso, tiento, sentido
Téñoche dito moitas veces, polas boas e polas malas, chorando e rindo
Téñoo na punta da lengua
Téñoos visto peores- Los he visto peores
Ter a muller parida, carreiras abaixo, carreiras arriba -
Ter man deso- Mantener
Ter tento nas mans
Terra agradecida- Fértil, con buena composición
Terra con lento- Humedad
Terra da chispa- Que son de Ourense
Terra do nabo- Lugo
Tes calleira-Tienes callo
Tes morto pra todo- Decir siempre que es viuda
Tes unha chea de razón, pero non vales pra esto
Tiras a teu pai - Te pareces
Tocalle a porra – Fastidiate. Fijate en el detalle
Tócalle as chirimias- Tócate las narices (chirimía es una especie de clarinete)
Tócalle o birimbao- Tócate las narices
Tócalle o corno- Tócate las narices
Tócalle o nabizo - Tócate las narices
Tócalle o pínfano- Flauta especial
Tócalle o sacho- Pasa de eso
Tocar a arrebato- Hacer sonar las campanas sin orden y sin parar. Pasa algo grave
Tocar a morto- Tocar las campanas a muerto
Tocar a señal- Tocar campanadas de forma determinada
Todo é no que se un pon: dixo o que lambía os mocos
Todo o que cae na rede é peixe- Todo vale
Todo se pega menos a fermosura e a preñez- Todo se contagia menos...
Todos saben de cal pé coxeas-Todos conocen tu defecto
Todos saben onde están o ferro do monte e o cacho de pan- Para calcular
Todos somos de pontevedra, todos somos de por alá,
todos somos de xunta o porco, cada perna pesa un quintal
Toleeira na cabeza- Locura
Toma cachorra
Toma de chocolate- Pastilla
Toman a raxeira en coiro coma os ricos
Tomoulle as monteas- Le tomó la medida
Tornar a auga- Repartir el riego
Trae a porta contigo- Arrima la puerta
Traille as queixas á súa nai- Se queja a su madre
Trampa adiante- Si va bien
Trampa atrás- Si va mal
Tranca a dous niveis
Tranca a dous tranqueiros
Trás da silveira- Hijo de soltera
Trás do cú á man dereita
Tres anos de can novo, tres anos de bo can, tres anos de can vello, tres anos de mal can
Trosma- Retorcido, lioso
Troula- Juerga
Un baído- Ataque, inconsciencia
Un bo amigo, son os ollos que eu levo nas costas
Un carneiro é un cabrón vestido de lá
Un consello e un fouciño teno calquera veciño
Un é malo e outro pra alá vai- Uno es malo y el otro puede ser peor
Un funeral de terceira
Un home é un home; un gato é un bicho; a muller é un currupicho
Un médico cura, dous dudan e tres morte segura.
Un pataco de mil cousas
Unha atadeira de chourizo
Unha bicoca- Mina, suerte
Unha chea de cousas- Muchas cosas
Unha chea de xente
Unha chea deles
Unha codia de pan
Unha corre chea e outra mediada- Mucho de todo
Unha disgracia nunca ven sola
Unha dura guerra pode entrenar para un bo casamento
Unha patada dun futbolista solo cun pévale mais cá dun burro coas duas ferraduras
Unha pinga de viño
Unha raiña de sol- Poco sol
Unha taciña de caldo
Universidad de cacheiras- Broma
Vai á merda cun cesto- Retírate
Vai á mosca- No des la lata
Vai ás cañotas- Vete a la porra
Vai botando pestes- Que va diciendo barbaridades
Vai cardar a Poio-Vete a tomar viento
Vai cardar lan- No des la lata
Vai de seu- Automático, lo hace sólo
Vai de monte a monte- Se dice cuando hay crecida del río
Vai en car Maripepa- Está en casa de Maripepa
Vai o comido polo servido- Te doy la comida por lo que me ayudaste
Vai que viñeches- Ya sobras aquí
Vai ou racha- O va o revienta la cosa
Vai terciado- La carga se desvía hacia un lado u otro, se atraviesa
Vai traseiro- Que el peso va detrás y se levanta de delante (afogan as vacas)
Vai xantar onde foi certo o que dis
Vaia polas ánimas do purgatorio
Vaiche bo o conto- Algo va mal
Vaiche enriba da chepa- Va a por tí
Vaiche na misa en Conxo- De cuando no había misa en Santiago.Va a tardar bastante
Vaille coma ó raposo na romería- Le va mal, incómodo
Vaite á merda cun cesto
Vaite á mosca- Vete a la porra
Vaite co demo- Vete al diablo
Vaite ó carallo
Vaites, vaites- Vaya, vaya
Vaites,vaites- Vamos, vamos. Deja que corra …
Veciño porta con porta- Vecino de al lado
Veciños de hola e adeus- Con poca relación
Velai tés- Ahí lo tienes
Velaí vai- Ahí va
Ven a se-lo mismo
Ven ó seu- Se acomoda. Que vuelve al sitio, efecto goma, que va y viene
Ven de man de amigo- Que viene con buena intención.Bien cuidado, buena mano
Ven xunta min - Ven junto a mi
Venche a man - Sin buscar
Vendeme os bois e vendeme as vacas pero non me vendas o pote das papas
Véndoche a vaca coa corda e todo- Se dice que es mala suerte
Venlle o santo coa rebaixa
Vento mareiro- Del mar
Véñenlle dadas
Verde coma a ouca- No maduro
Verderolo
Veuse entre a cruz e o caldeiro
Veute Dios a ver- Suerte
Veute unha bruxa
Viche-lo crego
Víchelo raposo- Estar afónico
Vicheme aquí onte paxariño de noutronte - Nos volvemos a ver
Vinme en calzas pretas
Visión- Alucinación
Voa, xuaniña, voa, que che hei de dar pan con cebola- Para que vuelen las mariquitas
Volta non volta, algunha vez toca
Volta, non volta, cae no mesmo- Es igual
Vólvese ós días en que naceu- Se encoge
Volviches ós días que naciches- Te vienes a menos, mermas
Vótalle a conta
Vou indo
Xa che teño dito que as troitas non se collen coas calzas enxoitas
Xa che teño dito, rapaza, que os homes e o demo son lume
Xa cho dixen- Ya te lo dije
Xa cho dixen- Ya te lo dije
Xa cho puxen- Ya te lo puse
Xa cho vín- Ya te lo ví
Xa comiches- Fastídiate. Despedido
Xa non tiña nada e a honra marchoulle polo río abaixo
Xa que o hai e deus que o dou, vaia pola alma de quen o deixou- Bendición de la mesa
Xa te vexo- Te conozco
Xa te vin- Reseso
Xan por entrelas- Dominante, gallito
Xear hasta o coiro regañar- El caballo o la mula soporta el frío y el hielo
Xente baixa é pouca cousa
Xogan as mulas e perden os arrieiros- Juego perdido. Mal negocio
Xornaleiro que non xanta pouco aguanta
Xornas mornas- Pasota. Pesado. Sin brío
Xusticia de carballeira- Solución a palos

RETRINQUES DA VIDA GALEGA

CÓMO FALABAN E VIVÍAN OS NOSOS VELLOS.
EU SEMPRE ESTUVEN AQUÍ, E AQUÍ ESTOU PRA
SEMPRE. EU SON “AQUÍ”.


BASE DA TOPONIMIA DA NOSA TERRA.
Alargo
Agro
Agra
Albariza
Almáciga
Almuiña
Bouza
Cachada,
Cacharoza
Calexa entre ruas
Camiño
Campo
Caneiro
Canle
Gándara
Caño
Carballa
Carballo
Carcacía
Carreiro
Chaira
Chan
Chans
Chousa
Costa
Coto
Debesa
Eiro
Eira
Horta
Leira
Leiro
Monte
Muíño
Muíños
Outeiro
Penices
Pico
Picouzo
Piñeiro
Poza
Pozo
Presa
Recanto
Redonda
Redonde
Rega
Regato
Rego
Regueiro
Resío
Revolta
Rial
Rieira
Río
Rodo
Souto
Travesía
Val
Valoutas
Veiga
Volta
COMUNICACIÓNS
Adro
Aldea
Barreira
Bouza
Calexa
Calexón
Calzada
Cancela
Canle
Carreiro
Carretera
Congostra
Costa
Curro
Feira
Festa
Malpaso
Parroquia
Pasadoiro
Pasarela
Pasos de río
Pena
Pontella
Plaza
Ponte
Pontillón
Pontón
Portela
Presa
Quinteiro
Rega
Rego
Regueiro
Rial
Río
Romaría
Rúa
Subidoiro
Valado
Vila

VECIÑOS DE SAN ISIDRO DE MONTES, CAMPO
LAMEIRO, PONTEVEDRA

(A MIÑA TERRA)
Año 1930 (más o menos) 50.000 habitantes
Año actual (más o menos) 2.000 habitantes
Media de edad (más o menos) 65 años-actual
La casi totalidad de estas aldeas de mi entorno están condenadas
a su desaparición por
inhabitabilidad, descuido y olvido. Queda el silencio de los
cementerios cerrados.
FEIRAS QUE HOUBO
Campo Lameiro
Cercedo
Codeseda (feira dos cans)
Cuspedriños
Famelga
Fondós
Soutelo de Montes

POBOS, VILAS E ALDEAS
Bichocuntín
Bugarín
Cábado
Cachafeiro
Caneda
Caroi
Castro
Cerdedo
Chacente
Chamadoira
Ciquiril
Corredoira
Couso
Cuiña
Cuspedriños
Daián
Dorna
Famelga
Fentans
Figueroa
Filgueira
Folgoso
Fondós
Fornelos
Fraguas
Hermida
Laxoso
Loureiro
Mamualba
Moimenta
Moraña
Morañó
Morillas
Parada
Pedre
Piñeiro
Praderei
Quireza
Rebordelo
Sabucedo
Sacos
San Isidro
San Xorxe
Serrapio
Tomonde
Tres Aldeas
Vila darriba
Vilarchán

CONCELLOS
Cerdedo
Campo Lameiro
Moraña
Forcarey
Cotobade

CASA RICA DA ALDEA GALEGA
Artesa
Forno
Bodega
Alpendre
Pallete
Casarola
Cuberto
Barra
Alboio
Vacas
Cabalos
Mulas
Bestas
Porcos
Conexos
Galiñas
Baño
Cuartos de dormir
Faiado
Balcón
Ventanas
Eira da porta
Gatos
Curuxas
Horreo/ cabana de moitos claros
Resçios da casa
Tendedeiro
Secadeiro
Lousado
Cheminea
Gamalleira
Chouriceira
Cunqueiro
Escusado
Banco da mata
Burros
Cabras
Cans
Carro
A Grade ( para allanar)
Suliño (Transmision del yugo a la grade)
Arado
Cociña
Cunqueiro
Esterqueira
Gamalleira
Gatos
Lar
Lavadoiro
Leñeira
Lousado
Ovellas
Palleira
Palomar redondo
Secadeiro
Tendedeiro
FERRAMENTAS
Podadeira
Zafra- Yunque
Tronzador- Sierra grande
Garamelo- Trampa de caza
Sacho de cristas
Sacho de gallas
Sacho de garda-la auga
MONTE DA CASA
Conexos bravos
Denociñas
Garduñas
Lobos
Perdices
Urogalo ou pita do monte
Sapos
Cobras
Lagartos
Liscances
Esquíos
Ratos
Víboras
Pintas
Porco espiño-Puercoespín
Porco teixo/teixugo-Tejón
Xabarín
Furón-Hurón
Corzo
Londra/Alondra- Nutria
Raposos

MEDIDAS
Los siguientes son pesos y medidas que no están cuantificados
Cunca
Ferrado
Cuartillo
Quintal
Arroba
Cunca de fermento
Fanega de terra
Pinga-Casi nada
Gurrucho-Casi nada
Xarro de viño
Guicho-Casi nada
Chupiño de caña
Pisca-Casi nada
Caldeireta de leite
Caldeiro dos porcos
Bocoi de viño
Ola de viño
Fol de fariña
Cántara de viño
Taza de caldo
Penle de manteiga (taza)
Taza de viño
Sella da auga
Pucheiro de leite callado
Perra de unto
Metro de tela
Area de leira
Pipa de sidra
Odre de viño
Quilo de azucre
Libra de arroz
Manchea de fariña
Brazado de leña
Feixe de herba
Carro de centeo
Claro de millo
Monllo de trigo
Meda de centeo
Puñado de sal
Area de sal
Bota de viño
A cova dun dente
Un suspiro
Nun credo
A carreiriña dun can
Chocolateira
Tarteira
Cazo
Pote
Tanque de beber
Atadeira dun chourizo
Lóstrego
Mandilada de castañas (mandil)
Pucho de creixas (se lee zreixas)

ANATOMÍA HUMANA DESCRIPTIVA
Antebrazos
Brazos
Cadeira-Cadera
Cadriles-Caderas
Calavera-Craneo
Canal do cu
Tetas
Bolsa
Ciringallo
Pernas
Cara
Mans
Pes
Ollos
Pelos
Nariz
Xenitales
Cabeza
Cóbados
Cabelos
Beizos
Canal do lombo
Canelas-Canillas
Clavículas
Cordas do pescozo
Corvas das pernas-Doblez dos seonllos
Costelas
Cotelos-Nudillos de los dedos
Curuto da cabeza-Coronilla
Empeine do pe-Arriba
Femur
Ingua-Ingle
Mans
Caluga-Nuca
Vacíos da barriga
Xogas-Rótulas
Mazás das meixelas
Mazás das pernas-Gemelos
Mazás do cu-Gluteos
Nartellos-Tobillos
Ombros
Oso palomo-Sobrecu, coxis
Pá do pe-Bajo del pie, planta del pie
Pescozo
Platos dos brazos-Omóplatos
Pulsos
Queixadas
Seonllos-Rodillas
Sorrizo-Columna vertebral

DEDOS
O catapiollos (1º)
O furabolos (2º)
O mais grande (3º)
O seu sobriño (4º)
O meniño (5º)

ATUENDO FEMENINO
Mantilla de gala
Capote femenino
Carapucho
Chal
Mantilla de peineta
Medias de lá de ovella
Pano da misa
Pano dabrigo de flecos
Pano das festas
Pucho
Toquilla-Salto de cama
Velo-Organza
Zocos femeniños-Negros
Refaixo
Pano pra o sol da cara
Maletón
Calcetins
Mandil
Zocas
Madreñas
Alpargatas
Zapatos
Coraza

COUSAS DA SACRISTÍA
Alba-Túnica
Amito-Mantel
Angarelas dos mortos
Atril do misal
Banda-Cubre hombros
Blandons-Cirios
Cáliz
Cubre cáliz
Patena
Cubre patena
Corporales
Campaiña-Carrillón
Capote-Dalmática
Casulla-Casula
Catafalco-Representación de un ataúd
Cíngulo-Ceñidor
Collarino-Collarón
Cruz parroquial
Cuchara da auga-Para añadir al vino en el cáliz
Estandarte
Estipendio-Limosna
Estola-Poder
Facistol-Atril do coro
Gabeta-Para incienso
Incensario
Isopo
Manípulo-Poder
Misericordias-Cuadros para recitar partes de la misa, fuera de
libro
Palmatoria-Vela
Parba-Tentempié
Pendón-Bandera parroquial
Pía de auga bendita
Santos oleos
Vinaxeira-Para vino

COUSAS DE IGLESIA
Ambón (para hablar)
Aspersorio (porta agua bendita)
Banda (con forma de echarpe para coger objetos
consagrados como la patena)
Bandexa
Baptisterio
Cáliz
Candilexa (luz)
Ciriales (porta cirios)
Copón (copa grande)
Coro alto (para el canto)
Coro baixo
Corporales (plegable)
Facistol (atril para partituras de canto)
Hacheros (portan hachas)
Hisopo (salpica agua)
Lámpara del Santísimo
Lavabo (jofaina)
Leccionario (para leer)
Naveta (para poner el incienso)
Palmatoria (para alumbrar)
Patena (bandeja)
Presbiterio
Purificador (pañuelo)
Sacristía
Turíbulo (incensario)
Turiferario (incensador)
Vaso de purificar los dedos (vaso con agua)
Vinaxeiras (para el vino)

VESTIMENTA CLERICAL
Váculo-Bastón de obispos, abadesas y Papas
Cetro-Mando y dirección del sochantre en la procesión de tercia (hora de
tercia), con toque
de chirimías, vuelo de botafumeiro, paso por el Pórtico de la
Gloria y “Misa Pontifical”
Anelo- Anillo de obispos, cardenales, monjas, abades y Papas
Solideo- Tocado de obispos, abades,abadesas y
Papas

DE OBISPO
Birrete Rojo
Esclavina-Cubre hombros-negra
Faixa-Faja-roja
Sotana negra, con botonada roja
Cruz pectoral con cadena
Anillo grueso
Calcetines rojos
Manteo rojo
Teja negra (sombrero con borlas rojas)
Zapatos negros con evillas de plata
DE MONJA
Tocas variadísimas
DE CURA
Sotana negra con botonada
Valdreu-Abrigo
Dulleta-Abrigo
Guardapolbo-De faena
Valandrán- De faena
Encerado- Impermeable
Tella- Sombrero
Bonete-Tocado
Tonsura- Coronilla rapada
Manteo
Alza cuello

CABILDO CATEDRALICIO, DESCRIPCIÓN DE LO QUE FUE
Obispo u Ordinario de Lugar
Canónigos constituídos en dignidad
Vicario
Dean
Chantre
Arcipreste
Canónigos corrientes
Archiveiro
Canónigos de gracia (2)
Doctoral
Lectoral
Maestro de ceremonias
Maxistral
Penitenciario
Tesoureiro
Personal no canónigo
Acólitos (4)
Baixo
Capellans (2)
Carpinteiro
Cuatro confesores en cuatro idiomas
Sacristán
Gardas de seguridade (2)
Guías de museo (2)
Limpiadoras (2)
Maestro de capilla
Mecánico reloxeiro
Músicos (4)
Nenos de coro (4)
Pertiguer-Guía, ordena y dirige las procesiones, usa peluca, capa y pértiga
Salmistas (2)
Sastres (2)
Secretarios do cabildo (2)
Telefonista
Tenor 1º
Tenor 2º
Tiraboleiros (8)
Varítono
Curia diocesana (Personal da cámara arzobispal)
Notario
Procuradores de tribunales (2)
Secretarios de cámara (3)
Xuíz
Aditamentos
Chirimias
Botafumeiro
Misa Pontifical-La celebraba el obispo, con dos dalmáticas, dos casullas, guantes y zapatillas
rojas. Solemnidad máxima

PROCESIÓN CATEDRALICIA
Niños de coro
Capellanes
Salmistas
Músicos
Sochantre con capa pluvial y cetro (director)
Música gregoriana
“Procesión dos caladiños” - Procesión de los acólitos con el deán y los achones por el
recinto
catedralicio para sacar a los borrachos.

INDUMENTARIA DE CEREMONIA SIMPLE CLERICAL
Sotana
Sobrepelliz
Roquete
Estola

TRAJE DE GALA DE CANÓNIGO
Alumbrado con palmatoria
Alzacuellos rojo
Bonete negro con borla verde
Cola de varios metros
Cruz de Santiago en el pecho (roja)
Hebillas de plata en los zapatos
Pechera de armiño
Sotana roja con botonada roja
En las procesiones catedralicias los canónigos dignidades llevaban mitra, los demás
capa pluvial

HERBAS
Abrotias
Alcacén- Ferrán
Allos bravos
Árnica
Aurogo
Azafrán bravo
Balburiña
Carqueixa-Carquesía
Carrascos- Carrascas
Cebolas bravas
Chopos baixos
Cristas
Dentebrú
Estalotes
Fentas variadas
Fentos
Fiuncho
Freo
Fungos-Setas
Hedras
Herba cicuta-Cicuta
Herba curada-Seca
Herba das doas
Herba de cego
Herba de lengua de ovella
Herba de monte
Herba de Ntra. Señora
Herba de pita
Herba de prado
Herba de segueiro
Herba de Vigo
Herba do aire
Herba espadeira
Herba freo
Herba luisa
Herba moura
Herba pita
Herba reitó
Herba sidiela
Herba silleira
Herba triga
Herba xalleira (o silleira)
Herbazal
Leitugas
Magarza
Manzanilla
Millán
Musgos
Ortigas
Ourizo cacho
Pantrigos de colebra- Setas
Reitó
Romero
Saramagos
Silvas
Sombrillas-Setas
Té bravo
Toxos
Turba de braña
Turba de río
Uvas de gato
Uz-Urces
Xarxa-Salvia
MAZÁS
Agri-dulces
Blancas
Blancas
Blanquiñas
Camuesas
Cornudesas
Cunqueiras
Da agua
Da auga
Da reste
De San Juan
Dulces
Dulces-pardas
Duras
Fornelesas
Pardas
Rabiosas
Repinaldos
Tres en cunca
PERAS
Campanas
Capricornas
Da agua
De Don Guindo
De pé de pomba
De San Xuan
Dos rabiños
Peras de manteca
Peras pardas
Peros bravos
Peros das mallas
Peros indios
Peros setembríos
Urracas

TOXO
Capa córnea vegetal del 90% de los montes gallegos, y se quema casi todos
los veranos en los incendios que se “celebran” a lo loco, como funerales indeseables.
De esto nos quedan algunos toxos, las vacas, los mejillones y poco más
de lo que malvivimos esperando sentados los efectos secundarios del cambio climático,
de la soberbia y la locura de más de cuatro seres humanos que nos guían,
muy nerviosos, en todo lo que es el mundo de hoy.

DO TOXO
1) Se pueden alimentar cabras y caballos de razas
autóctonas gallegas, sin otros cuidados
2) Se puede obtener estrume y fermentar abono con bosta de vaca
3) Se pueden obtener productos químicos y calor

ANATOMÍA DO PORCO
Alegrías
Arca do sangue
Bandullo
Barbada
Botelo
Cacheira
Carrilleira
Chourizos
Corazón
Costelas
Dentes
Ensullas de unto
Estómago
Fígado
Fuciño
Gorxa
Gorxa do aire
Lacón
Lengua
Lombelo
Mangota-Tripa gorda
Mans de porco
Morcillas
Morcillas
O fel- Hiel
Orellas
Paxarela
Perniles-Con pata
Pesuñas
Peteiro-Fociño
Pixalleira de porca-Unto dos zocos
Pixalleira de porco macho
Rabo
Raxo
Riles
Rixóns
Solombo
Sorrizo-Espinazo
Touciños
Tripa cagueira
Tripallada
Tripas
Unto das tripas
Vincha
Xamóns
AVES
Anduriña- Golondrina
Ave da rapiña
Ave fría
Bubela
Bufo
Carrizo
Carroucha
Chasco
Chinchoeira
Corvexa
Corvo
Cuco
Curuxa
Escribaniña
Estorniño
Gaivota
Garza
Gorrión
Lagarteiro
Lavacús
Lavandeira/ rabiñaloura
Melro
Milpéndula/Oropéndola/ Vichelocrego
Morcego
Moucho
Noitebra
Papo roibo
Paspallás
Pato
Pato bravo
Pega rabilonga
Pega zafega
Perdiz
Peto
Rula
Torcaza
Vencello

NOMES DE VACAS
Bermella
Cachorra
Campera
Candonga
Castaña
Cereixa
Chula
Cornicha
Cornuda
Coxa
Fornelesa
Lobeira
Loura
Marquesa
Moura
Pinta
Turca
Blanca
Toura
Oliva
Teixa
Pichona
Nova
Cuca
Garrida
Gallarda
Fachada
Marela
Duquesa
Condesa
Chota
Pintora
Morena
Raxada
Roiba
Roxa
Rula
Torda

PARTES DO CARRO
Adival
Cabezalla
Cantadeiras
Chavella
Chedeiro
Clavos
Dentoiras
Eixo
Entallas
Fumeiros
Furas
Ladrales
Picallo
Piso do carro
Porta dos ladrales
Recadén do carro
Rodeiro
Tentemozo
Tillas
Tornos
Tornos das tillas
RODAS DO CARRO, CON:
Miñón
Medias lúas
Cadeas
Ferraxes

XUGO
Tumueiro
Estrobo
Brochas
Cangallas
Loro

ZOCO
Refuerzo en el palo del zueco
Ferradura
Lata o cinz
Coiro
Chatolas
Clavos de burro
Pao do zoco de ameneiro
Peza-De coiro
Punteira-De coiro
Contraforte-De coiro
Vira-De coiro
Golletos
Remaches
Chatolas
Ferraduras
Atadeira-De coiro
PAOS DO ZOCO
Ameneiro
Vidoeiro
MUIÑO
Agulla- De hierro
Buxa- Torno de boj
Canaleta- Del agua
Chamadoira- Palo movible
Comporta- Bálbula
Cruz- Regulación
Cuñas- Para regular
Ferro- Eje
Leviadoiro- Estaca
Mo- Muela, piedra que gira
Moega- Cono
Pe- Pie, piedra fija
Pousadoiro- Lugar de apoyar foles
Quenlla- Canal
Ran- Apoyo
Rastrillo- Freno
Rodicio- Aspas
Segorella- Travesaño de hierro

APARATO XENITAL FEMENINO (BAIXOS INSTINTOS)
¡O que hai que ver!
A Ameixa
A berberecha
A cachucha
A cachucha
A Castaña
A charramandusca
A chocha
A Chucha
A Conacha
A concha
A entre pernas
A escoñada
A fenda
A natura
A Papuxa
A Parrocha
A Paxara
A peluda
A Perrecha
A Peseta
A pichona
A pixa
A porta do forno
A que é de “bo dar”
A racha
A regaña
A roxa
A tontoneta (de niñas)
A toxeira
O cacharro
O conexo
O conto
O cu e os arrabales
O Fandango
O fanfanucho
O mexadeiro
O nacedeiro
O paxaro
O pecado
O pexego
O secreto
O tobo
Onde nunca da o sol

APARATO XENITAL MASCULINO (BAIXOS INSTINTOS)
A berga
A bolsa
A caralla
A chorra
A colloada
A gaita
A palanca
A picha/o
A pichola
A pinga
A pirola
A tranca
As bolas
O carallo/a
O chiringolo
O ciringallo
O farrapo da gaita
O mango
O mexadeiro
O nabizo
O nabo
O picholeiro
O piringallo
O pirolo
O pito
O pitorro
O pixo
O rabo
O trallo
O xurumelo
Os albaricoques
Os chirimbolos
Os ovos
Os perendengues
Os tafarros
BORRACHEIRA
Borracheira
Cañota
Castaña
Chispa
Chosca
Collizo
Curda
Leva-la chepa chea
Levas a chepa cargada
Levas as rodas desinfladas
Levas gasolina demais
Levas un odre de viño do Riveiro
Levas unha bola coma un pan
Levas unha roda de muiño
Melopea
Merluza
Mosca
Non vas solo
San Caralampio dise patrón dos borrachos
Tablón
Talanqueira
Tallada
Tella
Trallazo
Tranca
Tronca
Turca
Vas calcado
Vas cheo
Vas de cu prarriba
Vas de lado
Vas de remate
Vas falando solo
Vas molladiño
Vas na burra
Vas no carro do esterco
Vas peneque

MENTIREIRO
Fai coma quen fai
Fai coma quen frega
Fai como che dea a gana
Fai como che dixen
Fai como che peta
Fai como che pida o corpo
Fai como Dios che dea a entender
Fai como poidas
Fai como queiras
Fai como ti sabes
Fai como vexas
Fai e non fagas
Fai o parvo
Fai o xordo
Fai que facías
Fai que fas
Fai que fixeches
Fai sobre feito
Faite de novas

LIÑO
Alisado- Con mazos y agua
Blanqueado-A lo sumo
Confección-Hermosa, fuerte, fresca
Debandado-Debandoira
Fiado/Fiada-Fiesta
Fias de liño-Hebras
Liñaza- Semente de liño
Mazadoiro- Para sacar la cáscara
Nobelos-Ovillos
Rial
Rial- Paso por el río
Sega
Sementeira- Liñar, lugar de siembra
Tasco-Lino de poca calidad
Tecido/Tea-Tela
LAN
Alisado-Perfección con mazos y agua
Baraza- Atadura floja de lana
Baraza de lan-Atadura de poca monta
Batán- Para mazar
Bataneiro-Oficio
Cardado-Cardas, peines
Debandado-Debandoira
Fiado/Fiada-Fiesta
Labado do zudre-Grasa
Lan
Nobelos-Ovillos
Rapado-Rasurado
Rial
Tecido
Vareado-Aireo

BANCOS
Banco de carpinteiro
Banco de ferrador
Banco de matar porcos
Banco escañil- Con mesa abatible
Banco mazadoiro
Banco sentadoiro
Banquiño da misa
Cadeira- Silla con respaldo y apolla brazos

TINTES
Azul de metileno
Caparrosa
Entrecasco de ameneiro
Fungos secos
Palo campeche
Sal
Violeta de genciana

FLORES DE JARDÍN
Azucena
Begonias
Carabel
Cecimbre
Gladiolos
Hortensia
Lágrimas de María santísima
Lirio
Malvón pensamento (de malva)- Planta olorosa
Pasionaria
Pensamentos
Rosa ( de pataqueiro)
Rosa (de roseira)
Vara de san José
Xasmín
Xeranio

CONSELLOS
O home racional ó natural non come nin bebe de seu ningunha de estas cousas, pero a
ignorancia ou a política dos máis pode inducilo a que probe e trague calquera cousa que
rexeitan as bestas do monte cabalar.

COUSAS QUE NON COMEN NIN ANIMAIS NIN HOMES
Boticas
Drogas
Fel- Hiel
Fumes
Fungos (hongo)
Lesmias (babosas)
Loureiro cereixo ( arbusto para cierres)
Merdas
Pintas (batracio)
Xestas (arbusto)
Zapateiros (insecto hediondo)
Casi todas estas son cosas no comestibles para todos, incluso pájaros y aves.

REFLEXIÓNS
Todos los animales terrestres, peces y pájaros que conviven con nosotros, existen hoy
porque
pueden allimentarse y elegir su vida mediante la ayuda de los sentidos, y realizando
análisis
químicos y biológicos casi instantáneos de todo lo que les rodea. Cuando ésto les falla son
eliminados o sufren mutaciones drásticas para seguir viviendo.
Hasta que entiendas profundamente el gallego no podrás conocer profundamente la vida
de
Galicia.
Hablar es vivir del todo

CALZADO
Abarcas
Alpargatas
Babuchas
Borceguí (cuero de cabra)
Bota
Botín
Chanclas
Chancletas
Chanclos
Chinelas
Chinelas
Madreñas
Pantuflas
Polaina
Sandalias
Zapatillas
Zapato (alto ou baixo)
Zocas
Zocos
CESTOS
Cesta da merenda
Cesto coleiro (con asa)
Cesto da feira (d dos tapas)
Cesto de alambre
Cesto de bimbios
Cesto de centeo
Cesto de codesos
Cesto de varas de salgueiro
Cesto de vergas de carballo
Cesto do fuciño das vacas
Doble espiciela (doble remate)
Espiciela (remate de la cesta)

COUSAS DE ATAR
Adival
Atadeira
Baraza
Cabo
Codeso
Corda
Cordel
Corre
Correa
Fronza
Nudo
Nudo corredizo
Pola
Presa
Trenza
Tumueiro
Xesta

ÁRBORES E ARBUSTOS
Acacia
Ameixeira
Ameneiro
Arruda- Ruda
Aurogo- Orégano
Bidoeiro
Buxo
Camelio
Carballo
Carballo cerquiño
Carqueixa
Carrasco
Castiñeiro
Cerdeira
Codeso
Eucalipto
Figueira
Fiuncho
Fresno
Guindeira
Herba luisa
Limoeiro
Loureiro
Loureiro creixo-Laurel cerezo, venenoso ( se lee zreixo)
Maceira
Membrilleiro
Mimosa
Mirto
Naranxeiro
Níspero
Nogal
Oliveira
Pereiro
Pexegueiro
Pino
Pino manso
Piorna
Roseira
Rosella-Grosella
Salgueiro
Sanguiño
Silva
Sobreira-Alcornoque
Toxo
Uz
Vide
Vieiteiro
Xarxa
Xesta

SINÓNIMOS DE NENO
Crianza
Crío
Meniño
Neno
Pequecho
Pequeniño
Pequeno
Pequerrechiño
Pequerrecho
Pícaro
Rantifús
Raparigo
Rapaz
Rapazolo
Rechupa
Rillote
Rinchán

CANS
Can adestrado
Can amaestrado
Can asilvestrado
Can avezado
Can da caza
Can da garda
Can da rabia
Can de compañía
Can de matar gando
Can de ninguén
Can de palleiro
Can de pastor
Can doente
Can lapacodias
Can reloucado
Vida dun can
Dous anos de can novo, dous anos de bo can, dous anos de can vello, e dous anos
de mal can.
BRUXAS
Disque andan caladiñas
Disque as bruxas andan de noite
Disque despois da cerimonia apagan todo e marchan ás escuras
Disque fan meigallos a centos
Disque levan un farol encendido, cada unha o seu
Disque nunca se dan a conocer para nada, nin vivas nin mortas
Disque para un bo meigallo fan falla tres bruxas
Disque se xuntan a tres cada noite
Disque se xuntan nun cruce de camiños
Disque van vestidas de negro
Habelas hainas

O FORNO GALEGO
Amasada
Artesa de amasar
Barredoiro do forno
Bola
Broa
Enforne-Llenar el horno con pan
Formento lévedo
Fornada
Mesiña do forno
Pá do forno
Pecha-lo forno con barro ou bosta de vaca
Piso do forno
Porta do forno
Rascadoiro do forno
Rodo do forno
Tempero-Temperatura adecuada del horno
PEIXES DO RÍO GALEGO
Anguía
Escalo
Lamprea
Reo
Salmón
Troita

COUSAS DE SANTIAGO. NOMES
Ano Santo-Xacobeo
Arzobispado
Camiño de Santiago
Campus Stellae-Compostela
Catedral metropolitana
Cripta sepulcral
Emigrante, cristián , xudeu, predicador, peregrino y mártir
Fillo do Cebedeo-O Apóstolo
Indulxencia plenaria
Iria flavia-Padrón
Libredón-Monte cementerio
Peregrinación/pelegrinación
Santiago- Sante-Iacob
Sepulcro
Vía láctea
Xacobe-Iacobus
Xaime-Jaime
Xibaleu-Juvileo
Corticela.- Capilla anterior a la catedral con forma de cortizo, encima de ella está
a cruz dos farrapos, lugar donde antiguamente se quemaban los ropajes y el calzado
usado y sucio de los peregrinos.
El botafumeiro.- Es un incensario que echa humo, se llamaba originariamente en
latín turíbulo, de haí viene tiraboleiro
Finisterre.- Fin de la tierra
Santiaguiño do monte.- Donde ,según la
tradición, predicó el Apóstol por primera
vez despues venir de Zaragoza a Padrón.
El cuerpo del Apóstol .- Se trajo por sus discípulos desde el mar y llegó por
el río Ulla hastaPadrón y luego vino por las tierras de la Reina Lupa en carro hasta
el el monte Libredón , monte-cementerio, donde lo enterraron, hasta que se
convirtió en Campus Stellae, cuando las estellas marcaron el lugar para que se descubriera.
Milladoiro.- Lugar donde los peregrinos se arrodillaban a la vista de la Catedral
Obradoiro.- Donde se hacían las piedras-piezas de la Catedral
Berenguela.- Torre del reloj.
Junto a la torre de las campanas hay un claustro donde se entierran los canónigos,
y junto al claustroclaustro dos torreónes, uno llamado “Del Homenaje” donde se
iza la bandera y otro torreón que fuePrisión para la reina Dña. Urraca, ordenada
por el arzobispo Gelmírez.
Nosa Señora da Barca- A Pedra de abalar
Fisterra.- Fin del mundo por tierra

MESES DO ANO
Mes do marzal ( mes de marte)
Mes de abril
Mes do maio
Mes de San Xoan
Mes de Santiago
Mes dagosto
Mes de setembro
Mes de outono
Mes de Santos
Mes de Navidá
Mes de xaneiro
Mes de febreiro

COUSAS NAS QUE NOS PÚÑAMOS TODOS DACORDO
1. Facer rúa
2. Facer ou compompoñer os camiños
3. Gardar a beceira ( o gando)
4. Facer cincerrada ( ós recen casados tacaños)
5. Apagar o lume
6. Facer carreto
7. Protestar ó alcalde

ELEMENTOS DA GAITA GALEGA
Afinación
Farrapo (flecos)
Fol
Palleta
Punteiro
Ronco- Roncón
Ronquillo
Soplete
Vestido ( de gamuza)
VENDEDORES AMBULANTES NA ALDEA
Afiador
Becerreiro
Cabreiro
Caldeireiro- Arreglaba caldeiros, potas, porcelanas
Capador
Cereiro
Cobertoreiro- Vendía mantas
Cornelleiro- Compra cornezuelo del centeno
Meleiro
Milloteiro- Compra millo
Paragueiro
Pernileiro- Compra perniles de porco
Porqueiro

TABACOS DA GUERRA
Mataquintos
Macillo
Picadura de tabaco (caldo de galiña)

AGACHOS
Burato da chave da capela
Burato da chave da casa
Burato da chave da corte das cabras
Burato da chave da iglesia
Burato da chave do muíño
Burato das galiñas

FONTES DA ALDEA DE SANSIDRO
Fonte da nogalla (pereza)
Fonte da carboeira
Fonte do soutiño
Fonte da cidá
Fonte da paxara (polo ruido)
Fonte de San Blas
Fonte das sacurradas
Illón da gaiola
Fonte do carozo ou dos tornos
Fonte do pradiño
Fonte da bouza
Fonte da barreira

VERVAS DOS CANTEIROS
Avixoar-Mirar
Canfrós- Reloj
Chacurro mouqués- Zorro
Chacurro- Perro
Escuria- Hora
Moca- Cura
Xeva- Chica



EPÍLOGO
O que sobre ou falte aquí, desto, é que non o sei ou non me acorda: eu xa son
moi vello.
Os que me enseñaron a falar e me deron todo na vida, hoxe son os meus defuntos.
Para eles un inmenso agradecemento e una perenne oración.
Daquí pra diante , esto xa é case arqueoloxía .
Eu cargarei coas culpas, se podo, e “ne recorderis pecata mea, Dómine…”,
como cantaban os cregos dantes.
Mirado o panorama dende aquí, érache ben certo o dito: “neste mundo
non hai nada definitivo”.
Así será.

Licencia de Creative Commons
Este obra está bajo una licencia de Creative Commons Reconocimiento-CompartirIgual 3.0 Unported.

No hay comentarios:

Publicar un comentario